ABD’den Kıbrıs Cumhuriyeti’ne silah satışına yeşil ışık: Biden’ın kararı ne manaya geliyor?
ABD Başkanı Joe Biden, Beyaz Saray’daki son haftasında ABD’nin Kıbrıs Cumhuriyeti’ne silah satmasına izin veren bir yönerge yayınladı.
15 Ocak tarihli yönerge ile Kıbrıs Cumhuriyeti için ABD’den askeri teçhizat almanın yanı sıra ihtiyaç fazlası teçhizatın ülkeye teslim edilmesinin de önü açıldı.
Ayrıca, Kıbrıs Cumhuriyeti’ne direkt ABD hükümetinden silah alma imkanı doğdu.
Biden yönergede, “Kıbrıs Cumhuriyeti’nin savunma materyalleri ve savunma hizmetleriyle donatılmasının ABD’nin güvenliğini güçlendireceği ve dünya barışını teşvik edeceği kanaatindeyim” dedi.
Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı tarafından yayınlanan yazılı açıklamadaysa kararın Kıbrıs’ın “Doğu Akdeniz’deki istikrar ve güvenlik sütunlarından biri olarak” tanınması manasına geldiği vurgulandı.
Kıbrıs’taki Türk yönetimi ise yazılı bir açıklama yayınlayarak karara tepki gösterdi.
Açıklamada “ABD Başkanlığı tarafından alınan bu karar sonrasında, Güney Kıbrıs Rum İdaresi’nin silahlanma yarışını adeta bir savaş hazırlığına girecekmiş sürdüreceği açıktır” sözleri kullanıldı.
‘Vahim bir hata’
Dışişleri Bakanlığı ise yazılı bir açıklamayla, kararı kınadı.
Açıklamada “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Dışişleri Bakanlığı tarafından bu konuda yapılan açıklamada kayıtlı görüşleri paylaşıyoruz” denilirken şöyle devam edildi;
“Ada’daki silahlanma faaliyetlerini artıracak bu kararı vahim bir yanılgı olarak kıymetlendiriyoruz. Bölgemizin son derece hassas bir devirden geçtiği göz önünde bulundurulduğunda, ilgili tüm tarafların kışkırtıcı adımlardan kaçınması ve sağduyulu hareket etmesi gerekmektedir.
ABD’nin kısa süre sonra göreve gelecek yeni idaresinin, mevcut Başkan tarafından atılan bu yanlışlı adımdan geri dönmesini bekliyoruz.
Anavatan ve Garantör devlet Türkiye olarak, KKTC’nin savunma ve caydırıcılık kabiliyetlerini artırmak maksadıyla atacağı adımları desteklemeyi sürdüreceğiz.”
Washington, istikrar siyasetini bırakıyor mu?
Biden idaresinde ABD ve Kıbrıs Cumhuriyeti arasındaki yakınlaşma sürat kazandı.
Washington 2020’de 1987’den beri ABD’nin Kıbrıs Cumhuriyeti’ne uyguladığı silah ambargosunu kaldırma kararı aldı.
Kararın kapsamı Eylül 2022’de genişletildi.
İki ülke arasında imzalanan Stratejik Diyalog düzeneği da 2024’te yürürlüğe girdi.
Biden ayrıyeten Kasım 2024’te Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis’i Beyaz Saray’da ağırladı.
Hristodulidis, 28 yıl sonra Beyaz Saray’da ağırlanan ilk Kıbrıs cumhurbaşkanı oldu.
ABD’nin Kıbrıs Büyükelçisi Julie Davis Fisher, Biden’ın atılımı hakkında X hesabından yaptığı paylaşımda bunun ikili bağlantıların derinleşmesi için “önemli bir adım” olduğunu, “güvenlik iş birliğini güçlendireceğini” ve “Doğu Akdeniz’de istikrarı teşvik edeceğini” söyledi.
Kıbrıs Cumhuriyeti, ABD’nin Gazze’ye deniz yoluyla açtığı insani yardım koridoru ve bölgeden tahliyeler için lojistik üs görevi görüyor.
Eylül’de Beyrut’ta İsrail’in hava saldırısında öldürülen Hizbullah Lideri Hasan Nasrallah, Haziran’da yaptığı bir konuşmada Kıbrıs’ın hava üslerini İsrail uçaklarına açması durumunda ada ülkesini hedef almakla tehdit etmişti.