Belediyeler Birliği: Ekrem İmamoğlu için yeni güç mü?

Gülsen Solaker

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, bu hafta tüm belediyelerin çatı örgütü olan Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) başkanlığına seçildi. Bu gelişmenin İmamoğlu’nun erkene çekilmemesi durumunda 2028’deki cumhurbaşkanlığı seçimine gidilen süreçte hareket ve hareket alanını genişletmesi bekleniyor.

Birliğin 5 Haziran’da düzenlenen meclis toplantısında yapılan oylamada İmamoğlu 515 oy toplarken AKP’nin adayı Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Metin Genç ise 250 oyda kaldı.

TBB başkanlığını İmamoğlu’nun almasının 2028’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhtemel adaylığına hazırlık için çok önemli olduğuna işaret eden yorumlar yapıldı.

Ankara’da bu gelişme bilhassa iktidar kanadından gelen “İBB Lideri’nin diğer kentlerde ne işin var?” tenkitlerine karşı İmamoğlu için en çok önemli kazanım olarak görülüyor.

DW Türkçe’ye konuşan bir partili “Sayın İmamoğlu’nun bütün belediyelerle direkt bağlantıya geçme hakkı oldu. Kimse çıkıp da artık ‘İBB Başkanı olarak sen Aydın’ı ziyarete hangi yetkiyle gidiyorsun?’ diyemeyecek” değerlendirmesini yaptı.

Ekrem İmamoğlu için 2028 işareti mi?

Siyaset Bilimci Berk Esen de bu yönde düşünen isimlerden. TBB seçimini DW Türkçe’ye değerlendiren Esen, İmamoğlu’nun seçilmesini birkaç taraftan çok önemli bulduğunu ifade ederek bunlardan birincisini CHP’nin ortak adayı olarak çıkması olarak gösteriyor.

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın isminin de Cumhurbaşkanlığı seçimi için geçtiğini hatırlatan Esen, “Bu seçim ve ortak aday olarak gösterilmesi İmamoğlu’nun bence Yavaş’a göre bir adım daha önde olduğunun sinyali oldu” diyor.

CHP Genel Başkanı Özgür Özel, 31 Mart seçimlerindeki muvaffakiyetin akabinde 8 Nisan’da yaptığı bir açıklamada “Şu anda takımda iki forvet var. Biri Mansur Yavaş, oburu Ekrem İmamoğlu.birçok yeni figür de parlıyor. Bu isimlerden en iyi takımı kurmak önemli. Belediye liderlerimiz kendi aralarında çok iyi işler yapacaklar. Günü geldiğinde de arkadaşlarımızdan biri cumhurbaşkanı adayı olacak” demişti.

Esen, İmamoğlu’nun seçim sürecine Mansur Yavaş’ın da karşı çıkmamasının TBB için ortada net bir tercih olduğunu ortaya koyduğuna işaret ediyor.

TBB başkanlığı İmamoğlu’nun hareket alanını genişletmesi bakımından da çok önemli görülüyor.

Bundan önce İmamoğlu’nun yalnızca İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı olduğunu, ancak bu yeni görevi ile istediği zaman Türkiye’yi dolaşabileceğini söyleyen Esen, şunları söylüyor:

“Böylelikle adaylık tartışmaları esnasında 2022’den sonra İmamoğlu’nun karşısına çıkarılan en çok önemli tenkit bahislerinden birini de bertaraf etmiş olacak. TBB Başkanı olmak sadece ülke genelinde seyahat etme hakkı kazanmasını değil, vakitte o belediyelere dair bir şey söylemesi, o belediyelerle irtibat kurması, o belediyelerle iş birliğine girmesini de sağlayacak yahut en azından buna uygun taban hazırlayacak.”

Esen: TBB, CHP için de kazanım olabilir

Esen’e göre TBB başkanlığı yalnızca İmamoğlu için değil CHP için de farklı bir kazanım sağlayabilir.

CHP’nin 31 Mart’ta tahminen de çok beklemediği bir muvaffakiyet yakaladığını ve olağanda hiç güçlü olmadığı birçok yerde de belediye kazandığını söyleyen Esen, bu yeni belediyeleri denetlemek, o belediyelere yol göstermek açısından da TBB’nin çok önemli olduğunu düşünüyor.

Bu ortada TBB’nin Başkan Vekili Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Zeydan Karalar oldu. Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Akın ise ikinci Başkan Vekili koltuğuna oturdu.

Kemal Kılıçdaroğlu döneminde CHP’nin kurumları zayıflatılan bir partiye dönüştürülmesinin kamuoyunda çok tartışılmadığına dikkat çeken Esen, TBB’nin bu açıdan manasını şu sözlerle aktarıyor:

“Yeni periyotta CHP’nin kurumlarını inşa etmesi gerekiyor. Parti Meclisi’ni, MYK’sını güçlendirmesi, belki bir parti okulu açması, yerel idarelerini güçlendirmesi gerek. Zira zayıf kurumsal bir yapıya sahip olan bir parti, bir anda Türkiye’nin neredeyse yüzde 70’ini belediyeler üstünden yönetecek bir hale geldi. Bundan Ötürü o belediyeleri partinin belli bir kontrol altına alması, koordineli bir şekilde yürütmesi için kurumlara ihtiyacı var. TBB bu fonksiyonu de görebilir.”

TBB’nin yeni yapılanması nasıl oldu?

TBB 1945 yılında kamu faydasına dernek statüsünde kurulurken 2005 yılındaki yasal düzenleme ile ulusal ve uluslararası seviyede belediyeleri temsil etme yetkisine sahip ve bütün belediyelerin doğal üyesi olduğu tek mahalli idari birlik halini aldı. AKP’nin 2005 yılından bugüne çoğunluk olduğu ve bu nedenle liderinin da iktidardan seçildiği Birliğin delege yapısı son 31 Mart seçimleri ile değişti ve çoğunluk CHP’ye geçti.

CHP’nin Yerel İdarelerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Gökan Zeybek, DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede, TBB’nin çok sayıda uzman çalıştıran, belediyelerin Vilayetler Bankası’ndan aldığı hisse üzerinden belli bir oranda kaynak aktarılan ve bunu da gelişmekte olan yahut geri kalmış bölgelerdeki küçük ölçekli belediyelere destek için harcayan, belediyelerin kendini geliştirmesine yardımcı olan bir birlik olarak değerine dikkat çekiyor.

“Burası siyaset yapılan bir alan değil” diyen Zeybek, bütün belediyelerin bu birliğin üyesi olduğuna ve kaynaklarından, çalışmalarından da adil bir biçimde yararlanması gerektiğini vurguluyor.

“Milletin size biçmiş olduğu yetki ve güç kadar Türkiye Belediye Birliği’nde de temsil edilmenizden yana bir siyasi görüşümüz var. Belediyelerin yarıdan çoğu CHP’de olduğuna göre idarenin de yarıdan fazlası CHP’de olur, yönetim yapılanması da tıpkı TBMM’deki komitelerin dağılımı benzeri bütün belediye kazanmış olan partilere güçleri oranda dağıtılır dedik. ama bundan evvelki devirde bu türlü değildi.”

Geçmiş periyotlarda AKP ve MHP’den oluşan çoğunluğun bütün komiteleri ve bütün yönetim encümenlerini kendi belirlediğini söyleyen Zeybek, kendilerinin yaptığı davete Cumhur İttifakı’nın olumlu bakmadığını ve AKP’nin kendi adayını çıkardığını kaydetti.

Zeybek’in verdiği bilgiye göre seçim sonrasında daha önce olmayan komisyonlar kuruldu. Göç ve Ahenk, Yerel İdareler Islahatı, Mali Hizmetler, AB’yle Ahenk Kurulu alanlarda yeni komisyonlar kurulduğunu belirten Zeybek, bu kurulların raporlar hazırlayacağını ve birliğin meclis toplantılarında bunların ele alınacağını, yol haritaları oluşturacağını anlatıyor.

TBB’nin önünde nasıl bir yol haritası var?

Peki şu anda TBB yeni yapısıyla nasıl bir yol izleyecek ve İmamoğlu’nun tesiri ne olacak?

Zeybek’e göre İmamoğlu’nun İstanbul’da İPA yani İstanbul Planlama Ajansı ile de belediyeciliğin geleceğine ilişkin yapmış olduğu pek çok çalışma artık Türkiye Belediye Birliği üzerinden uygulanacak.

“Bu uygulama Türkiye’de alışıla gelmiş klâsik belediyeciliği tahminen de bir üst düzey çıkaracak olan yeni bir anlayışı ifade ediyor ve bu başarılacak” diyen Zeybek, evvelce TBB’nin ve idaresinin görünmez olduğuna, halk tarafından hatırlanmadığına işaret ediyor:

“Şimdi ise Belediyeler Birliği İmamoğlu ile birlikte çok önemli gündem haline geldi. Bundan Ötürü bundan sonraki açıklamaları, yapacağı çalışmalar çok daha değerli ve değerli olacak.”

Zeybek, planlar arasında Türkiye’deki diğer 17 belediye birliği ile ortak çalışmalar yapmak ve tecrübeleri birleştirmek olduğunu da söylüyor.

Toplumun pek çok sıkıntısının gündelik ömürde yerel idarelerle ilgili olduğunu belirten Zeybek, “Merkezi hükümet daha çok ülke ekonomisi, ülke güvenliği, dış siyaset gibi hususlara odaklanıyor doğal olarak. Halbuki insanların yol, park, kreş problemleri yerel idarelerle ilgili” diyor.