Düşen Azerbaycan uçağının ön soruşturma raporu yayımlandı: ‘Mürettebat Aktau’ya uçmaya karar verdi’

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı tarafından yayınlanan kazanın nedenlerine ilişkin soruşturmanın ön raporuna göre, Aktau yakınlarında düşen Azerbaycan Havayolları uçağının gövdesinde çok sayıda hasar olduğu tespit edilirken raporda, uçağın mürettebatının Aktau’ya uçmaya karar verdiği vurgulandı.

Dünya

04.02.2025 21:20

A⁺

A^-

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı, Azerbaycan Havayolları’na ait Embraer-190 uçağının Aktau yakınlarında düşmesiyle ilgili soruşturmaya ilişkin bir ön rapor yayımladı.

Ulaştırma Bakanlığı yaptığı açıklamada, Azerbaycan Havayolları’na ait uçağın Aktau yakınlarında düşmesiyle ilgili olarak yürütülen soruşturmaya ilişkin yayımlanan raporun ön rapor niteliğinde olduğunu; bilgilerin netleştirilip tamamlanabileceğini ve kesin raporun çalışmalar tamamlandıktan sonra hazırlanacağını belirtti.

Söz konusu rapora ilişkin şu cümleler dile getirildi:

Bu raporda sunulan bilgiler ön bilgi niteliğindedir ve tüm gereçlerin araştırılması ve incelenmesinin sonuçlarına göre açıklığa kavuşturulabilir ve tamamlanabilir. Çalışmalar tamamlandıktan sonra, uçak kazası soruşturmasının sonuçlarına ilişkin kesin bir rapor hazırlanacaktır.

‘Mürettebat oksijen tankında patlama bildirdi’

Yayımlanan kazanın nedenlerinin araştırılmasına ilişkin ön raporda, Aktau yakınlarında düşen Azerbaycan Havayolları uçağının pilotunun kazadan önce uçakta bir oksijen tankının patladığını bildirdiği aktarıldı.

Mürettebat ve hareket memurları arasındaki görüşmelerin yayımlanan kısmında, “Yani şöyle bir durum var, yolcu kabininde oksijen bitiyor, bu da bence oksijen tankının orada patladığı manasına geliyor. Yakıt kokusu geliyor, kimi yolcular şuurunu kaybediyor, daha düşük bir irtifada gitmeye izin verin” cümlesi yer aldı.

‘Düşen AZAL uçağının mürettebatı Aktau’ya uçmaya karar verdi’

Kazakistan’da düşen Azerbaycan Havayolları (AZAL) uçağının mürettebatının, Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı tarafından yayınlanan kazaya ilişkin ön raporda yer alan verilerine göre, hava trafik kontrolörleriyle yapılan görüşmelerin akabinde Aktau havaalanına uçmaya karar verdiği aktarıldı.

Mürettebatın önce ‘kokpite kuşların çarptığını‘ bildirdiği ve akabinde Grozniy’deki hava kontrolörlerine Mineralnıye Vodı‘ya gittiğini aktardığı raporda yer alırken mürettebatın daha sonra kabin basıncının artığını ve hidrolik arızası olduğunu bildirdikleri ve ardından “Mahaçkale’ye gideceğiz” dedikleri belirtildi. Yayımlanan raporda mürettebatın daha sonra tekrar hava durumu datalarını istediğini ve verilen karşılığa müteakip hareket memuruna, “Bakü’ye gidiyoruz” karşılığını verdiği aktarıldı. Daha sonra ise mürettebatın, hareket memurunun kuşların nereye çarptığına dair sorusuna, “Motorlar çalışıyor, kanatçık ve dümen denetim sistemi arızalandı” karşılığını verdiği ve hava durumu hakkında görüştükten sonra “Aktau’ya gidiyoruz” dediği not edildi.

Pilotlar daha sonra Aktau kontrolörlerine yerde tabiplerin yanı sıra itfaiyecilere de gereksinimleri olduğunu bildirdiği ve akabinde ‘dümenlerin arızalandığını‘ rapor ederek acil iniş talebinde bulundukları ifade edildi.

‘Dış objeler nedeniyle yere çarpmadan önce hasar gördü’

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı tarafından yayımlanan kazanın nedenlerine ilişkin soruşturmanın ön raporunda, Aktau yakınlarında düşen Azerbaycan Havayolları (AZAL) uçağının hidrolik ve elektrik tesisatının, ‘muhtemelen‘ dış objeler nedeniyle yere çarpmadan önce hasar gördüğü bilgisi yer aldı.

Raporun bu kısmında şu cümleler yer aldı:

Aşağıda, muhtemelen uçak bileşenlerine nüfuz eden harici objelerin neden olduğu, yer yüzeyine çarpmadan önce hidrolik sistem 1, 2 ve 3’te meydana gelen hasarın ispatlarını içeren fotoğraflar ve bir grafik gösterilmektedir. Ayrıyeten, yer yüzeyine çarpmadan önce stabilizatör aktüatör denetiminin (pitch trimmer) elektrik kablolarında hasar olduğuna dair deliller içeren fotoğraflar da gösterilmektedir.

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı ön raporunda, bazı yerlerde hasarın düzenli bir dikdörtgen haline sahip olduğunu belirtilirken şu cümlelere yer verildi:

Sağ kalan modüllerin ilk incelemesinde gövdenin kuyruk kısmında, omurga ve stabilizatörde, dümenlerde çeşitli boyut ve formlarda çok sayıda delme ve geçme hasarı tespit edilmiştir. Uçağın sol motoru ve sol kanadının yanı sıra uçak üniteleri ve bileşenlerinde de benzer hasarlar tespit edilmiştir.

‘Uçaktaki hasar araştırılmaya devam ediliyor’

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı tarafından yayınlanan kazanın nedenlerine ilişkin soruşturma ön raporunda, soruşturma kurulunun Aktau’da düşen AZAL uçağındaki yapısal hasarı detaylı olarak incelemeye devam ettiği belirtildi.

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı’nın ön raporunda, “Soruşturma komitesi, uçağın yapılarında meydana gelen hasarın detaylı bir incelemesini yapmaya devam ediyor” denildi.

‘Kazadan önce uçak sistemsiz bir şekilde uçuş rotasını değiştirdi’

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı tarafından yayımlanan kazanın nedenlerinin araştırılmasına ilişkin ön raporda, Azerbaycan Havayolları uçağının Aktau yakınlarında düşmeden önce uçuş rotasını sistemsiz bir şekilde değiştirdiği, irtifada keskin bir yükselme ve alçalma olduğu belirtildi.

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı’nın ön raporunda, “Yaklaşık olarak saat 11.21’de uçağın sistemsiz bir şekilde uçuş yörüngesini değiştirdiğini (keskin tırmanış/alçalış) gözlemlemeye başlandı” denildi.

‘Hasarla ilgili ek incelemeler yapılacak’

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı tarafından yayımlanan kazanın nedenlerine ilişkin soruşturma ön raporunda, soruşturma komitesinin Aktau’da düşen AZAL uçağındaki yapısal hasarı detaylı olarak incelemeye ettiği belirtildi.

Bakanlığı ön raporunda, “Soruşturma komitesi, uçağın yapılarında meydana gelen hasarın detaylı bir incelemesini yapmaya devam ediyor” denildi.

Söz konusu açıklamada, AZAL uçağındaki hasarın niteliğini ve kaynağını belirlemek için uygun araştırma ve uzmanlık çalışmalarının yürütüleceği kaydedildi.

‘Düşen uçaktaki hasarın çoğu omurgada’

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı tarafından yayımlanan kazanın nedenlerine ilişkin soruşturmanın ön raporuna göre, Aktau yakınlarında düşen Azerbaycan Havayolları uçağının gövdesinde çok sayıda uzunluktan boya hasar tespit edildi.

Hazırlanan ön raporda, “Sağ kalan kesimler üzerinde yapılan ilk incelemede, gövdenin kuyruk kısmında, omurga ve stabilizatörde, yükseklik ve taraf dümenlerinde çeşitli boyut ve hallerde çok sayıda hasar tespit edildi” denildi.

‘Uçuş bilgi kaydedicisi hasar görmüş ancak çalışıyordu’

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı tarafından yayımlanan kazanın nedenlerine ilişkin soruşturmanın ön raporuna göre, Aktau yakınlarında düşen Azerbaycan Havayolları uçağının uçuş bilgi kaydedicisi hasarlı fakat çalışır durumdaydı.

Raporda, “Ön kısımda bulunan uçuş bilgi kaydedicisi hasarlı lakin çalışır durumdaydı ve datalar herhangi bir açıklama yapılmadan çıkarıldı” denildi.

Uçuş ekibinin konuşmaları yayımlandı

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı, düşen AZAL uçağının mürettebatı ile yer hizmetleri arasındaki görüşmelerin parçalarını yayımladı.

Kazakistan Ulaştırma Bakanlığı tarafından yayınlanan kazanın nedenlerinin araştırılmasına ilişkin ön raporda, “Farklı zaman aralıklarındaki telsiz irtibatının özetlerinden modüller sunulmuştur” dendi.

Yayımlanan raporda uçak düşmeden önce Grozniy’de ‘acil durum planından‘ bahsedildi.

AZAL uçağının Aktau’da düşmesinden önce hava kontrolörlerinin kendi aralarında Grozniy’de ‘acil durum‘ planının uygulamaya konulması hakkında konuştukları belirtildi.

Ne olmuştu?

Bakü’den Grozniy’e uçan Azerbaycan Havayolları’na (AZAL) ait bir Embraer-190 tipi uçak 25 Aralık 2024 sabahı Kazakistan’ın batısındaki Aktau kenti yakınlarında düşmüştü. Havayolu şirketine göre uçakta 62 yolcu ve beş mürettebat bulunuyordu. Kazakistan Acil Durumlar Bakanlığı’na göre 29 kişi hayatta kaldı. Rusya tarafından yapılan açıklamada sağ kalan bireyler arasında 9 Rus da bulunuyordu.