Ertuğrul Özkök: Fazıl Say’ın 48 saat önceki İdil paylaşımı ve iskelet gazeteci

Fazıl Say bugün Japonya’nın Ishikawa kentinde bir konser veriyor.

Şef Junichi Hirokami’nin yönettiği Kanavawa Ensamblesi Orkestrası eşliğinde çalacak…

Japonya turnesinin afişlerini Brooklyn’li sanatçı Alan Kahlo yapmış.

Bugüne kadar gördüğü, gittiği ülkenin karakterini bu kadar hoş yansıtan ve bu kadar sempatik bir konser afişini görmedim Fazıl Say’ın.

Bir Sakura çiçeği kadar hoş.

Dönüşünde Fazıl’dan imzalı bir kopyasını isteyeceğim.

Fasıl Say’ın Ahmet Çakar’a imalı “İdil” göndermesi

Fazıl bu konsere çıkmadan 48 saat önce o denli bir paylaşım yaptı ki beni şaşırttı.

Türkiye Hoşu tartışmasında çok açık bir lisanla İdil Bilgen’e destek verdi.

Üstelik bunu yaparken, İdil’e ağır sözlerle yüklenen spor yorumcusu Ahmet Çakar’a/ da üzücü çaktı.

Aynen aktarıyorum:

“Hiç birimizin konusu 85 milyonluk ülkenin en hoşu olamaz, zira hoşluk izafi bir şey. Yukardaki fotoğrafta olduğu medyaya servis edilen kötü fotoğrafın vasat bir hakem ve canlı yayınlarda pot kırma rekorcusu Ahmet Çakar’ı bile hoşlukta umutlandıran sonuçları…”

Biraz şifreli bir cümle. Umarım Ahmet Çakar doğru anlar.

İdil Bilgen

Böyle bir tartışmanın ortasında çok enteresan bir Disney belgeseli

İşte Türkiye’de başlayan bu türlü bir tartışmanın tam ortasında Disney Plus çok farklı bir belgeseli yayına soktu.

Adı “In Vogue: 90’lar…”

Adından da anlaşılacağı 90’lı yıllarda ünlü moda dergisi “Vogue’da” yaşanan değişimleri ve benzer yıllarda “fashion dünyasındaki” esaslı değişimi anlatıyor.

Yakın kültür tarihi bugüne kadar daha çok 60’lar üzerinde ağırlaştı.  ama son vakitlerde 80’ler ve asıl olarak da 90’larda yaşanan muazzam kültürel değişimin değeri anlaşılmaya başlandı.

Belgesel işte bu yılların başında bir İngiliz bayan gazetecinin New York’un tanınan kültür ve moda alanındaki en kurumsal mecmualarından birinin başına getirilişiyle başlıyor.

Moda ve medya dünyasında Anna Vintour dönemi

İngiliz gazetecinin ismi Anna Vintour…

Moda dünyasının kanun koyucu dergisi Vogue’un başına yayıncı olarak getirildi.

Aynı yıllarda ben de Hürriyet’in Genel Yayın Yönetmeni olmuştum ve Vogue’daki bu değişimi yakından izliyordum.

90’lar medyada orijinal bir zihniyetin doğduğu yıllardı ve bu önce mecmualarda başlamıştı.

İlk ihtilal: Madonna Vogue mecmuasının kapağına giriyor

Anna Vintour’un ilk işi kapak konseptini değiştirmek oldu.

O güne kadar yalnızca, “dönemin hoş kabul ettiği” makyajlı, estetikli model yüzleri kapağa konuyordu.

Anna Vintour, “Genç beşere daha çok seslenecek, daha özgür, daha pop kapakları istiyorum” dedi.

Madonna işte bu türlü kapak oldu Vogue’a…

Hem de onu seven gençlerin de hiç görmediği çok tabii fotoğraflarıyla…

Gwyneth Paltrow’un Brad Pitt’in öpüşürken çekilmiş çok doğal ve günlük elbiseler içindeki uzunluk fotoğrafı da bu türlü kapağa girdi.

Ama asıl ihtilal daha sonra gelecekti.

Anna Vintour

Süper modellerin altın yılları ve hoşluk ölçüleri

Dönem bugünkü manada süper top modellerin yükseliş periyoduydu.

Naomi Campbell, Christy Turlington, Cindy Crawford, Linda Evangelista, Claudia Schiffer, Helena Christensen, Tyra Banks, Çarla Bruni, Eva Herzigova…

Her biri bugün İdil Bilgen’e dümdüz gidenlerin “Evet, hoş işte o” diyeceği ölçülerde hoş kadınlardı.

Yaşça uygun olanlarınız o günleri çok iyi hatırlar.

Moda mecmualarının kapakları onun inhisarındaydı.

Çünkü hoşluk oydu.

İngiltere’ de küçük bir mecmuanın kapağındaki buruşuk hızlı kız

Sonra 90’ların ortalarına doğru İngiltere’de, “Face” isimli küçük bir moda mecmuasının kapağında genç bir kızın fotoğrafı çıktı.

Oransız göz yapısı, resmen kırışmış bir burun.

Bacakları sıska, ortaları açık ve biraz da çarpık.

Göğüs ve büst, Vogue gibi bir mecmuanın kapağına, küçük bir pul olamayacak kadar uzak o günün müesses hoşluk nizamından.

O kapak Anna Vintour’un yazı işlerinde bile “Bu ne ya” diye karşılandı.

Bir nevi İngiliz modası Şabaniyesi

Bugün İdil’e saldıranların lafı ile o da “Vogue” idaresinin gözünde bir “Şabaniye”di.

Ancak New York’ta herkes Vogue yazı işleri ile benzer fikirde değildi, onu fark edenler de vardı.

Bunlardan biri, o günlerde esaslı bir değişim arayan Calvin Klein’dı…

Kısa süre sonra New York’un sokaklarında ve mecmuaların kapağında onun Mark Wahlberg’le birlikte fotoğrafları vardı ve herkes bunu tartışıyordu.

Modanın o günkü müesses nizamı hiç sevmemişti bu kızı.

Vogue ve öteki mecmualar uzun süre reddetti.

Dönemin top modelleri uzun süre dudak büktü, surun kıvırdı.

Kate Moss

Külotlu ve düşük blucin’li kız, Linda Evangelista’nın saçını değiştiriyor

Ancak pop kültürün devrimci kanunları işlemeye başlamıştı.

Sokak modası, Calvin Klein’in külot ve düşük bel blujean’i giyen Kate Moss’la, burnundan kıl aldırmayan moda devlerinin kapısını tekmeleyip girmişti.

Çok deği,l 6 ay sonra bütün dünya moda kulvarlarında , mecmualarında inanılmaz bir Kate Moss fırtınası esmeye başlamıştı.

O çarpık bacaklı kız modelliğin ve hoşluğun kanunlarını yeniden yazıyordu.

Bir süre sonra periyodun en ünlü top modelleri onu taklit etmeye başlamıştı.

Önce saçlar onun gibi kesildi.

Sonra günlük hayatta giydikleri kıyafetler.

Moda buradan Hollywood’a girdi.

Ve bu kanunları, o gün kimilerinin “Şabaniye” aynıi hakaretlerle aşağıladığı çarpık bacaklı, İngiliz sokak aksamıyla konuşan bir kız yapmıştı.

Central Saint Martin’in personel sınıfı çocukları geliyor

Açılan yol modanın yerleşik hükümdarlarını da tek ter devirmeye başladı.

Londra’daki Central Saint Martin Okulu’nun personel sınıfından gelen dâhi çocukları Paris’in belirlediği modayı alt üst etti.

Alexander McQueen’in, müesses nizam moda devlerinin tüylerini diken diken eden radikal podyumu aldı başını gitti.

O kapıdan John Galliano girdi.

Bir süre sonra McQueen, Paris’in en esaslı markalarından Givenchy’nin baş tasarımcısıydı.

Galliano ise daha büyüğüne, Dior’un başına geçiyordu.

1960’larda bir Punk dükkanında başlayan Vivienne Westwood, Post Punk’ın moda kanunlarını da yazıyordu.

Dante gösterisinde VİP davetliler arasında oturan bir iskelet

Dönemin modacıları evvelce bu değişimi hiç sevmedi.

Dönemin yerleşik nizam gazetecileri ne Alexander McQueen’i ne Galliano’yu içlerine sindirdi.

Onlar ise şimdi 90 zihniyet ihtilalini anlamamış, ayak uyduramamış bu moda müelliflerini o denli hoş ti’ye aldılar ki…

Bunun en hoş örneklerinden biri Alexander McQueen’in 1996 yılındaki fashion gösterisiydi.

Şovun ismi “Dante”ydi ve moda tarihine giren bir şovdu.

İskelet arkadaş, babam tornacı olmamı istiyordu, ben terzi oldum

Geleneksel moda gösterilerinde podyumun iki kenarındaki birinci sıralar tam manasıyla birer VİP protokolüydü…

Orada fakat en varlıklı alıcılar, en tesirli ve büyük medyanın en üst gazetecileri ve ünlüler otururdu.

Ancak Dante gösterisinde bu güçlü “nomenklatura”nın arasında çok tuhaf bir konuk daha oturuyordu.

Bir iskelet…

Hiçbir gazeteci McQueen’e “Bununla neyi kastettin?” diye sormadı.

Çünkü hepsi biliyordu ki, orada oturan iskelet bir gazeteciydi…

O iskelet gazetecilere güya şunu söylüyordu:

“Babam tornacı olmamı istiyordu, ben terzi oldum…”

Yazık çok genç yaşta öldü…

Alexander McQueen

Louis Vuitton’un efsane 2008 koleksiyonunu yapan genç

Bu ihtilal İngiltere’de başlamıştı.

Pop kültürün modayı fethiydi bu olay.

60’ların Brit pop, yani müzik ihtilali 90’larda modayla yeni bir evreye giriyordu.

Amerika Birleşik Devletleri’nde ise Kate Moss’un yeni estetiğinin ne manaya geldiğini çok iyi bilen bir genç vardı.

Marc Jacobs…

Onun yolu 2000’lerde Paris’e uzanacaktı, lüksün en büyüğünün, Louis Vuitton’un başına geçecekti.

Louis Vuitton onunla birlikte bayan giysisinde de ismini Dior, Chanel, Saint Lauren’ler arasına yazdıracaktı.

Onun 2008 koleksiyonu modanın tarihine girecek ve sonunda Louvre’da bir stantla sonuçlanacaktı.

Alexander McQueen’in vefatından sonra New York MET’te açılan standını 650 bin kişi gezecekti.

Marc Jacobs’un bugünkü iktidarların kulağına küpe olaçak bir cümlesi

Disney Plus’ın mükemmel belgeselini, Marc Jacobs’un şu cümlesi ile bitireceğim.

“Dünyada hi bir güç vakti gelmiş bir düşünceyi  durduramaz…”

Hele hele iskelet siyasetçiler, iskelet iktidarlar ve tabii ki iskelet gazeteciler….

Hele onlar hiç durduramaz…

İdil Bilgen hoş mi, değil mi; sıfır vücut iyi mi kötü mü

İdil Bilgen hoş miydi, değil miydi hiç değeri yok.

Önemli olan, bugün hoş diye bildiğimiz ölçülerin değişebileceğini görebilmektir…

Ve son bir nokta…

Kate Moss’la başlayan o dönem sonradan büyük bir sıfır vücut tartışmasına döndü.

Kendi hisseme sıfır vücudu hoş bulmuyorum.

Benim hoş dediğim birtakım bayanları etrafımdaki insanlar çok kilolu buluyor.

Sıfır vücudu beğenmiyorumbir gün bile çıkıp o modeller için “Çiroz Şabaniye” lakaplar takmadın, hakaret etmedim.

Güzel bulanları da ne eleştirdim ne hakaret ettim.

Sadece kendi hoşluk ve beğeni anlayışıma uymadığı söyledim.

Ve Kate Moss’la başlayan sokak modasını ve Grunge’u da çok sevdim.

Oysa birçok insan hiç beğenmedi…

Yani 21’inci yüzyılda yeni hoşluk anlayışını daha hayli tartışacağız.

Böyle bir günde Fazıl Say’ın konser afişi bana çok iyi geldi.