Fidan, NATO Gayriresmi Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda: Türkiye, Gazze sorununa dikkati çeken hemen hemen tek ülke oldu

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Türkiye, Gazze sıkıntısına dikkati çeken derhal çabucak tek ülke oldu. Burada şayet Gazze’deki katliam, soykırım durdurulamazsa, derhal bir ateşkes muahedesi ve insani yardım atağı başlatılmazsa, ardından iki devletli tahlile gidilmezse, bu sorunun giderek daha da büyüyeceğinin, evrileceğinin, öteki aktörleri de içine alacağının ve global bir meseleye dönüşeceğinin altını tekrar çizdik” dedi.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Çekya’nın başşehri Prag’da NATO Gayriresmi Dışişleri Bakanları Toplantısı sonrası değerlendirmelerde bulundu.

Fidan, gün uzunluğu ağır görüşmeler yaptığını aktararak “Türkiye olarak NATO yerlerinde çoğu zaman için vurguladığımız görüşlerimizi burada yüksek sesle tekrar gündeme getirdik” diye konuştu.

Özellikle Ukrayna sıkıntısının gündemde olduğunu belirten Fidan, şunları kaydetti:

“Türkiye olarak biz Ukrayna konusunda yardımların devam etmesini, Ukrayna’nın caydırıcılık konusunda kâfi olmasını destekliyoruzfakat NATO’nun bu savaşın bir kesimi olmasını da istemiyoruz. Bu ikisi arasındaki istikrarın, NATO ülkeleri tarafından gözetilmesi ve NATO’nun teşkilat olarak gözetmesi gerektiğini düşünüyoruz ve bu görüşümüz de genel kabul gören bir görüş. O sınırın tutulması gerekiyor. Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü sağlamak ve topraklarını özgürlüğe kavuşturmak için desteklenmesi bir süreçfakat NATO’nun bu savaşa taraf olması diğer bir husus. Bu daha büyük bölgesel yaygınlaştırmayı krizleri beraberinde getirir. Türkiye’nin, Ukrayna’ya dayanağı tamdır. Cumhurbaşkanımız (Recep Tayyip Erdoğan) bu hususta Türkiye’nin iradesini açık seçik ortaya koymuştur.”

Türkiye’nin, ihmal edilen bir bahis olan diplomatik boyutun masaya taşınması konusunu daima gündeme getirdiğinin altını çizen Fidan, “Sadece savaşla ilgili bahislerin değil diyalogla ilgili formüllerin de bu sorunun tahlilinde kullanılması gerektiğini biz Türkiye olarak vurguluyoruz. Bunun yapılmaması daha büyük riskleri beraberinde getirir” dedi.

Fidan, “Bazı ülkeler giderek bu hususta bizim görüşlerimizi desteklemeye başlıyorlar. Malumunuz bu mevzuyu ilk olarak biz gündeme getirmiştik. Sonra birkaç ülke daha. Şu Anda bu ülkelerin sayısında yavaş yavaş bir artış olduğunu görüyoruz. Bu savaşa barışçıl bir tahlil yolu bulunması yolundaki baskılarımız ve çalışmalarımızı devam ettiriyoruz” sözlerini kullandı.

NATO üyesi ülkeler arasındaki dayanışmanın ayrımcılığa dayanmadan devam etmesi gerektiğini söyleyen Fidan, şöyle konuştu:

“Türkiye’ye yönelik kimi üye ülkelerin yürüttüğü kısıtlamaların kabul edilemez olduğu, bunların kaldırılması gerektiği konusundaki kararlılığımızı yineledik. Biliyorsunuz uzun vakittir devam eden birebir çalışmalar ve görüşmeler sonucunda birçok ülkeyle olan sınırlamaları kaldırdık ya da hafiflettik. Bir, iki tane ülke bu mevzuda hala iç politik dengelerden ötürü kimi sıkıntılı hususlarını bizimle ilgili çözememiş durumda, bilhassa savunma endüstriyle alakalı. Biz NATO tabanında bunu da gündeme getirdik. Yani bunun NATO’nun ruhuyla, güvenlik dayanışmasının ruhuyla bağdaşmadığını, bununla ilgili sistematik neler yapılması gerektiğini vurguladık.”

Fidan, NATO’nun bir güvenlik örgütü olarak, global güvenlik sıkıntılarıyla sorunlar çıkmadan ilgilenmesi gerektiğine işaret etti.

“Türkiye, Gazze problemine dikkati çekenhemen tek ülke oldu”

İsrail-Filistin sorununun, bölgesel bir sorun olmanın yanı sıra, global bir güvenlik meselesine dönüşme sorununun olduğunun da gündeme getirildiğini kaydeden Fidan, şunları söyledi:

“Türkiye, Gazze meselesine dikkati çeken derhal çabucak tek ülke oldu. Burada şayet Gazze’deki katliam, soykırım durdurulamazsa, çabucak bir ateşkes muahedesi ve insani yardım atağı başlatılmazsa, ardından iki devletli tahlile gidilmezse, bu sorunun giderek daha da büyüyeceğinin, evrileceğinin, öteki aktörleri de içine alacağının ve global bir sıkıntıya dönüşeceğinin altını tekrar çizdik.”

NATO’nun Ukrayna konusunda işgale karşı gösterdiği duruşa işaret eden Fidan, Filistin sorununda de işgale karşı “ilkeli bir duruş” göstermesi gerektiğini dile getirdi.

Bakan Fidan, İspanya’nın Filistin devletini tanıma kararı vesilesiyle ilettiği davet çerçevesinde, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Arap Birliğinin oluşturduğu Gazze Temas Grubu üyeleriyle İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ile Madrid’de bir araya geldiğini hatırlatarak “Oradaki görüşmelerimiz de olağanüstü verimli oldu. Bilhassa Filistin davası açısından Filistin devletinin giderek daha çok ülke tarafından tanınması, bu tanınırlığının daha da tesirli hale getirilmesi, Filistin probleminin giderek daha büyük destek bulması bizim öncelikli çalışma konularımızdan biriydi. Uzun vakittir aslında buna ağırlaşmış, odaklanmış durumdayız” sözlerini kullandı.

“İhtiyaç olan Filistin’in öncelikli olarak egemenlik haklarının ve toprağının verilmesidir”

Filistin’i İspanya, İrlanda, Norveç ve Slovenya gibi Avrupa ülkelerinin tanımasının Türkiye’nin durumunu güçlendirdiğini belirten Fidan, şöyle devam etti:

“Bundan sonra ne yapılmalı konusuna geldik zira yaklaşık 150 ülke artık Filistin’i tanımış durumda ama Filistin’in hudutları ve egemenlik hakları inanılmaz bir şekilde ihlal ve işgal edilmiş durumda İsrail tarafından. Bu işgalin bulunduğu yerde Filistin tesirli bir devlet olarak hayata geçemiyor. Bilhassa geçen hafta Avrupa’da yapılan toplantılarda Brüksel’de, ‘Filistin yönetimi nasıl güçlendirilir’ mali meseleleri daima gündeme getirildi. Filistin Başbakanı (Muhammed Mustafa) problemlerini anlattı, diğer ülkeler neler yapılmalı onu anlattı. ama biz şunu söyledik, ‘Filistin idaresine yardım yapmak yerine Filistin idaresinin kendi ayakları üzerinde durmasına izin verin, kendi vergilerini toplaması, kendi gümrük yerlerini alması yani tam bir devlet gibi işlemesine izin verirseniz zati uluslararası toplumun ekonomik olarak çok fazla Filistin’e destek vermesine gerek kalmayacak’.fakat ihtiyaç olan Filistin’e ekonomik yardım değil, ihtiyaç olan Filistin’in öncelikli olarak egemenlik haklarının ve toprağının verilmesidir.”

İspanya hükümetinin, Filistin’i tanıma konusunda “sadece tanıma değil, tanımanın tesirli hale getirilmesi konusunda çok samimi olduğunun” görüldüğünü belirten Fidan, “Bu tesirli hale getirilme sorunu nasıl olabilir buna ilişkin görüş alışverişinde bulunduk. Türkiye olarak bu mevzudaki net görüşlerimizi somut, pratik, gerçekçi görüşlerimizi, adım adım atılabilecek adımları biz söyledik. Bu bahiste çalışmalarımızı devam ettireceğiz” dedi.

“Uluslararası Adalet Divanında devam eden davaya taraf olma sorununu gündeme getirdik”

Fidan, “Tanımayla birlikte yeniden uluslararası diplomaside tesirli bir araç olarak kullanacağımız, İsrail üzerinde baskı olarak Uluslararası Adalet Divanında devam eden davaya taraf olma sıkıntısını gündeme getirdik” diye konuştu.

İspanya ve birkaç ülkenin de davaya taraf olma konusuna olumlu yaklaştığını kaydeden Fidan, “Biz de malumunuz geçtiğimiz ay taraf olacağımızı ilan etmiştik bizim ardımızdan da artık ülkeler teker teker bunu ilan etmeye başladılar” sözünü kullandı.

Bakan Fidan, ayrıca şunları kaydetti:

“Hukuk uzmanlarımız bu mevzuda ağır bir şekilde çalışıyorlar. Biz ilk önce resmi beyanatımızı kamuoyuna yaptık. Daha sonra Uluslararası Adalet Divanı Sekretaryası’na Lahey Büyükelçiliğimiz üzerinden resmi notamızı yollayarak niyetimizi resmiyete geçirdik. Şu Anda de hukuksal metnimizi vereceğiz üçüncü etapta. Bu da şimdi yerli ve yabancı avukatlarla yürüyen bir süreç bizim Uluslararası Hukuk Genel Müdürlüğü ile birlikte Adalet Bakanlığımız da dahil olmak üzere. Bu süreç önemli bir şekilde devam ediyor. aynı vakitte başvuruyu düşünen diğer ülkelerin hukukçularıyla görüş alışverişinde bulunma kararı aldık ve bu da şimdi devam eden bir etkileşim. Bütün bunların hepsinin bitmesi ve bizim müracaatımız muhtemelen haziran ayı içerisinde olacak ki bunu da ayrıyeten kamuoyuyla paylaşmak istedim.”