DOLAR
34,3380
EURO
36,3952
ALTIN
2.869,00
BIST
9.300,30
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak

Mehmet Altan yazdı | Basın tarihi: 2. Cumhuriyet’in öncesi ve sonrası…

Bir bataklığın içinde “bataklığı kim yönetecek” diye dövüşmenin bir manası da bir sonucu da yok… Ne kadar dövüşürseniz dövüşün bataklık yeniden bataklık olarak kalıyor

Mehmet Altan yazdı | Basın tarihi: 2. Cumhuriyet’in öncesi ve sonrası…
30.10.2024 17:00
1
A+
A-

Basın tarihi bu hafta Cumhuriyet Bayramı’nın 101. yıldönümüne rastladı.

Cumhuriyet Bayramlarında daha önce yazdıklarımızı merak ettim… Bütün yazıları taradım.

20 yıl içinde nereden nereye geldiğimizi göstermesi açısından enteresan olabileceğini düşündüğüm 20 yıl evvelki bir yazıda karar kıldım.

“’Şimdi Herkes 2. Cumhuriyetçi’” başlıklı yazı şöyle başlıyor:

“İkinci Cumhuriyet son on yılın en çok tartışılan kavramlarından biri oldu ve siyasal terminolojiye esaslı şekilde yerleşti.

Ne var ki cumhuriyetin demokratikleşmesini amaçlayan bu kavram, bilhassa ilk başlarda statükonun hükümranları tarafından hedef olarak gösterildi. 

Arşivlere baktığınızda kimin neler yazdığını, demokratikleşme isteğinin nasıl linç edilmeye uğraşıldığını görerek isterseniz hüzünlenebilir, isterseniz Türkiye’nin on yılda aldığı mesafeye sevinebilirsiniz.”

* * *

Yazı sonra şöyle devam ediyor:

“İkinci Cumhuriyet, Türkiye’yi en azından ‘Cumhuriyet’le ‘demokrasi’ kavramlarının farklı şeyler olduğundan haberdar etti.
Bugün de ‘Cumhuriyet’le ‘demokrasi’ arasındaki farkı bir çırpıda söyleme etabına gelmiş değiliz.

O etaba gelmememize rağmen ‘İkinci Cumhuriyet’ kavramını gerçek ve doğru manasıyla büyük basında ilk defa Sabah, büyük ıslahatları hedefleyen Abdullah Gül‘ün hükümet programı ertesinde manşete çekti.

24 Kasım 2002’de demokratik ıslahatlara yönelik siyasi bir irade ‘İkinci Cumhuriyeti’ manşetiyle özetlendi. 

Kavramın ikinci sefer ulusal basına manşet olması ise son Cumhuriyet Bayramının ertesine rastladı.

Vatan Gazetesi, Avrupa Anayasası’nın imzalanması ertesinde, ‘Avrupa Cumhuriyeti’nin temeline harç koyduğumuzu’ kabulden hareketle ‘İkinci Cumhuriyet’ manşeti attı.

30 Ekim tarihli bu manşet, Vatan’ın dünkü Pazar Eki’nde daha pekiştirilip derinleştirilmişti. 

Ekin birinci sayfasında ‘Bir vakitler haindiler… Şu Anda İkinci Cumhuriyetçilik gözde’ spotu vardı.

İçeride ise, ‘Şimdi herkes İkinci Cumhuriyet’çi başlığı yer alıyordu.

Buket Aşçı’nın haberi öncelikle ‘İkinci Cumhuriyet’ tarifiyle başlıyordu: 

‘1923 Cumhuriyeti’nin demokratik ve çoğulcu bir niteliği bulunmadığı, egemenliğin halka değil bürokrasiye ve orduya ait olduğu, devletçi ekonomik anlayışın ‘bir soygun sistemine’ dönüştüğü tespitlerinden hareketle ortaya atılan, cumhuriyetin demokratikleşmesi ve siyasi sistemin yeniden yapılanması hedefini İkinci Cumhuriyet’in kurulması olarak niteledi…’

‘İkinci Cumhuriyet’in’ amaçları de şöyle netleştiriliyordu:

Rejimin bürokratik yapısının değiştirilmesi.

Devletin ekonomik yükünün azaltılması.

Şeffaflaşma.

Vergi verenlerin vergilerinin nereye harcandığını denetleyebilecek hale gelmesi.

Rejimin ordu vesayetinden arındırılması.

Tüm toplumsal katmanların iştirakiyle devlet çatısının üretken ve demokrat olarak yeniden çatılması…”

* * *

Yazının son kısmı de 100 yıldır Cumhuriyet’in neden demokratikleşemediğini anlatıyor:

“İkinci Cumhuriyet kavramının bugün artık hayatımızın doğal bir modülü haline gelmesi, ‘cumhuriyetin demokratikleşme’ ihtiyacının aciliyeti yanında AB sürecinin bu talebin doğruluğunu kanıtlamış olmasından da kaynaklanıyor.

AB süreci, cumhuriyeti demokratikleştirerek, İkinci Cumhuriyet’in kuruluşunu gerçekleştirmekte…

Hepimizin arzuladığı, sonuçta insanın özgür, güçlü ve mutlu olduğu bir Türkiye.

Bunun için de Türkiye’nin öncelikle tarımını AB standartlarına taşıması gerekiyor.

Dört milyonu kapalı işsiz, sekiz milyon insanın tarımda çalıştığı, üretimin ve verimliliğin çok yetersiz olduğu bir yapıyla cumhuriyet esaslı bir şekilde demokratikleşemez.

Çünkü demokrasi bireyin daima olarak hayat alanını özgürleştirip, zenginleştirmesini talep etmesiyle doğar, büyür ve gelişir.

‘İkinci Cumhuriyet’ rüştünü ispat ettitam manasıyla şimdi hayata geçmedi… Endüstrileşmesini tamamlayamamış bir tarım ülkesi olmaktan tam manasıyla kurtulduğumuz ve üniversal demokrasinin tüm gereklerini yerine getirdiğimizde İkinci Cumhuriyet gerçekleşecek.”

* * *

Bu yazıdan tam 20 yıl sonra demokrasiden, hukuktan, AB standartlarından, ileri teknolojiyi hedefleyen bir eğitim ve üretim sisteminden tamamen koptuğumuz için bataklığın güzelce tabanına vurduk.

Bir bataklığın içinde “bataklığı kim yönetecek” diye dövüşmenin bir manası da bir sonucu da yok… Ne kadar dövüşürseniz dövüşün bataklık yine bataklık olarak kalıyor.

Cumhuriyeti demokratikleştirmeden biz bu sefaletten kurtulamayız.

Zaten kurtulamıyoruz da.

Ne yapılması gerektiğine dair reçete çok belli… Uygulayacak toplumsal ve siyasi iradeyi bekliyor.

Keşke o noktaya altından kalkılamaz bir krizle değil de toplumsal akılla varabilsek.


P24’ten alınmıştır.

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.