‘Tüm dünya bir araya gelse bile İsrail barış istemiyor’

“Rusya ve Çin’in görmek istemeyeceği görüntülerden bahsettiniz. Aslında bunlar, birkaç ülke hariç dünyada kimsenin görmek istemeyeceği görünümler. Bundan Ötürü Çin ne yapar? Ne ister? Denklemi nasıl görmek ister? Bu sorular üzerinden bir tahlil yapmak mantıklı olur. Şu Anda 7 Ekim Aksa Tufanı, tüm bölge için dönüm noktası oldu. Bu olay aslında Çin için de denklemin sil-baştan yazıldığı bir senaryoyu beraberinde getirdi. Çin de ekonomik ve teknolojik gücü arttıkça bu gücünü diplomaside kullanmak istiyor. Uluslararası manada oyun kurucu güç olmak istiyor. Oyun kurucuların gücünü ve kapasitesini ispat edebileceği en çok önemli alanlar da ihtilaflı alanlar. Bunların başında ne yazık ki Ortadoğu geliyor.

Çin aslında 7 Ekim’den sonra bir dolaylı, iki de direkt adım atarak sorunun gidişatını değiştirmeye çalıştı. Dolaylı nokta, İran ve Suudi Arabistan arasındaki barışın Filistin’e yansımasıydı. Çin bir müddettir uluslararası diplomatik söylemi şekillendirmek ve yeni bir düzen inşa etmek ismine üç temel inisiyatif öne sürdü. Bunların tartışılmasını ve hayata geçirilmesini arzuluyorlar. Bunlar sırasıyla Global Kalkınma İnisiyatifi, Global Güvenlik İnisiyatifi ve Global Medeniyet İnisiyatifi. Global Güvenlik İnisiyatifi de aslında dünyadaki güvenlik sorunlarına direkt odaklanıyordu. Rusya-Ukrayna krizine çeşitli teklifler sundular.

Bu global güvenlik konusunda Çin, İran ve Suudi Arabistan’ı bir araya getirerek rüştünü ispat etmiş oldu. Bu iki çelişkili ülkeyi aynı masa etrafında toplayıp bir sonuç aldı. Bunun Filistin’e yansıması nasıl oldu? Dolaylı yoldan oldu. Bu 7 Ekim’den sonra İran ve Suudi Arabistan arasında ilk telefon görüşmesi gerçekleştirildi. Bu, devlet başkanları düzeyindeydi. 7 Ekim’den sonraki ilk İslam İşbirliği Teşkilatı toplantısına İran Dışişleri Bakanı gitti. Orada görüşmeler gerçekleştirildi. Liderler öncesinde telefon trafiği de yapmıştı. İslam İşbirliği Teşkilatı’nın sahaya yansımasını göremesek de söylemsel alanda bütünlük yakalamasına Çin hizmet etmiş oldu.

İki tane de direkt katkısı var Çin’in. Bunlardan birincisi, 7 Ekim sonrasında Çin’in sıkıntıya bakış açısını bir süper güç olarak ilan etmesiydi. Tüm dünya İsrail’i ve yaptığı katliamları kınıyordu ama 7 Ekim’den sonra tablo biraz değişti. Zira uzunca bir süre İsrail, uluslararası toplumun kendilerinin yanında olmasını istedi ve Hamas’ın kınanmasını istedi. Fakat Çin, yaptığı açıklamada sorunun yalnızca 7 Ekim ile sınır olmadığını, bunun yarım yüzyılı aşan bir tarihi haksızlık olduğunu beyan etti. Çin’in tutumu, Batı’nın telaffuz üstünlüğünün kırılması açısından çok değerliydi. Zira İsrail inatla ve bilhassa Hamas’ın isminin anılmasını ve Hamas ile Filistin direnişinin eşitlenmesini istiyordu. Ama Çin bu tuzağa düşmedi ve Batı’nın telaffuz hegemonyasının kırılmasına bilhassa hizmet etti. Bu hal, İslam dünyasında da takdir gördü. İslam İşbirliği Teşkilatı üyeleri, yurt dışı ziyaretlerine ilk Çin’den başladı. Tabii tahminen de en çok önemli katkı da Filistin örgütlerinin Çin’de toplanması oldu.”

“Hamas’ın siyasi ofis üyelerinden Usame bin Hammam bu hafta bir açıklama yaptı. Hammam, Filistinli örgütlerin önlerindeki mahzurları aşmak için toplantılara devam edeceğini söyledi. Bu önemli. Zira, Çin 14 Filistinli örgüt için ev sahipliği yaptı ve Pekin’de buluşturdu. Burada tüm Filistin örgütleri birleşme iradesini ortaya koydu. Biz hep iki devletli tahlilden bahsediyoruz. Tabii iki devletli tahlil nasıl olacak? Bunun iki tane şartı var. Bunlardan birincisi, İsrail’in razı olması. Bu, şimdilik imkansız gözüküyor. Tabii Filistin’in de devlet olabilmesi için sınırsal bütünlük, yönetimsel bütünlük, askeri bütünlük benzeri hususlar kritik. Filistin direnişine bakarsak modüllü bir yapı var. Gazze’de farklı, Kudüs’te farklı, Batı Şeria’da farklı bir yapı görüyoruz. Bunları buluşturmak ve birleştirmek, iki devletli tahlile hizmet diyor. Çin’in Filistin konusundaki en büyük katkısı, bu örgütleri bir araya getirmesiydi. Çin ayrıyeten İsrail’in bir planını bozdu. İsrail’in temel gayesi, Gazze’yi insansız ve idaresiz hale getirmekti.

Fakat bu 14 Filistinli örgütün Pekin’deki deklarasyonunda, ‘Gazze’deki savaş bitince yönetim kimseye bırakılmayacak. Filistinliler bir komite kuracak ve Gazze’yi yeniden inşa edecektir ve yönetecektir’ denildi. Bu önemli. Filistin direnişinin birleşmesi ve sahip olduğu bölgeleri koruması öne çıktı. Şu Anda bu toplantıların üçüncüsüne tanıklık edeceğiz benzeri gözüküyor. Bu süre içerisinde birleşme gayretlerinin ehemmiyeti büyük. Çin’in telaffuz üstünlüğü, Batı’nın hegemonyasını kırdı. Şu Anda tüm dünya İsrail’i kınıyor ama 7 Ekim’in çabucak ertesinde kimse Filistin’i tanımaktan bahsetmiyordu. İrlanda, İspanya benzeri Avrupa ülkeleri şu anda Filistin’i tanıma konusunda öne çıkıyor. Daha fazla ülke de bu kervana katılacaktır. Fakat karşılarında çerçevesi çizilmiş, derli toplu bir bütünlüklü devlet aktörü görmek isteyeceklerdir. Çin’in ev sahipliği yaptığı toplantılar tam da bu açıdan önemli.”

“Çin aynı vakitte İsrail ile de görüşme gerçekleştirdi. Çin’in özel elçisi önce Katar’a gitti ve orada muhtemelen Hamas temsilcileriyle görüştü. Akabinde da İsrail’e geçti ve orada da temaslarda bulundu. Burada şunu anlamak lazım: İsrail hiçbir şekilde barış istemiyor. Değil Çin, tüm dünya bir araya gelse bile İsrail barış istemiyor. Hamas bu işin mazereti. İsrail, Filistinlileri insan olarak görmüyor. Genişlemeyi, aşırı dinci bir ideolojiyi rehber edinmiş bir İsrail var. Sonlarını Şam’a kadar genişletmek istiyorlar. Bunu maliye bakanları Simotris dedi. Karşımızda bu türlü bir yapı var ve maalesef bu yapıya dünyanın en güçlü ekonomisi, en güçlü ordusu ve en güçlü askeri-endüstriyel kompleksi olan ABD destek verdiği için İsrail’i hiçbir teklifin durdurma şansı yok.

Lübnan örneği karşımızda. BMGK 1701 sayılı karardan bahsediliyor. Litani Nehri’nin ötesine çekilmeden bahsediliyor. İsrail bunu da kabul etmiyor. Hamas’ın ateşkes eforları oldu. Netanyahu son evrede Biden’ın gayretlerini boşa çıkaracak kadar pervasızlaştı. Daima ek maddeler sundu. Zira biliyor ki Biden sarfiyat oburu gelir fakat ABD’nin Ortadoğu’nun kalbinde karakol olarak gördüğü İsrail’e katkı devam eder. Kamala Harris de bunu ima etti. Biden’ın Netanyahu’ya küfür ettiği soruldu Harris’e. Harris de ‘Biden’dan öte devletlerimizin ve halklarımızın bir bağı var ve bu devam edecektir’ dedi. Amerika’da Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında bir konsensus var. O da bir savaş makinesi ve karakol olarak İsrail’i desteklemek. Netanyahu da bundan güç alıyor ve bu durumu istismar etmeyi de iyi biliyor. Bundan Ötürü barış istemiyorlar.

Çin’in gayretleri bir yere kadar gidebiliyor. ABD her ne kadar güç erozyonuna uğrasa da dünyanın en büyük ekonomisine ve askeri kompleksine sahip. İsrail’e ‘demirden güvenlik garantisi’ veriyorlar fakat bu aslında İsrail’e verilen soykırım yapma özgürlüğü olarak da görülebilir.”

“Filistin sorunu konusunda BRICS ülkeleri, Çin’in davetiyle acil oturum düzenledi. Orada da iki devletli tahlil vurgusu yapıldı. Ben bu vurguların süreceğini düşünüyorum. Yeniden Kazan düzenlenecek BRICS liderler zirvesinde BRICS’in kurumsallaşmasına dönük adımlar atılmasını bekliyorum. Daima olarak ‘BRICS ülkeleri birbiriyle anlaşamıyor, aralarında çelişkiler var. AB daha kurumsal’ diyenler var. Doğrudur, AB’nin mazisi çok daha eskiye dayanıyor. Ama BRICS kurulduğu zaman bu ‘beş benzemez’ ülkenin bir araya gelmesiyle fazla yaşamayacağı söyleniyordu. Uzun yaşamak bir yana, birbiriyle ihtilaf içindeki diğer ülkeleri de dahil edip ayakta kalmayı başardılar. 40 kadar ülke üye olmak için sıraya girdi. Satın alma parametresinde G7’yi geride bıraktılar.

Rusya-Ukrayna krizinin başından bu yana Batı’nın emellerinden birisi Putin’i yalnızlaştırmaktı. BRICS o denli bir yere geldi ki, uluslararası arena BRICS içinde toplanmaya başladı. Kendileri izole hale geldiler. Batı’nın markaja aldığı Hindistan dahil birçok ülke BRICS sayesinde Ukrayna krizine dahil olmadı. Medyada BRICS’in yalnızca bir ekonomik birlik olduğu söyleniyor ama takdir edersiniz ki sadece bir ekonomi birliği değil. BRICS, yeni dünya sistemini inşa etmeye çalışan ülkelerin bir araya geldiği platformlardan birisi. Türkiye’de de bazıları yumuşatmak için ‘BRICS’e yalnızca ekonomik manada bakılıyor’ diyor. O denli olsaydı BRICS, Filistin için toplanmazdı. Ya Da Rusya zıddı bilgilere rest çekmezlerdi. Nihayetinde Ukrayna krizinde farklı bir tahlil yolunu Brezilya ve Çin ortaya koydu. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, ‘Batılılar kendi çıkarları uyarınca Ukrayna konusunda karar alıyor, BRICS üyeleri de kendi çıkarlarını düşünmeli’ dedi.

Yani BRICS, yeni dünyayı kuran ve bunu ekonomi alanında inşa etmeye başlayan siyasi bir örgüt. BRICS önümüzdeki dönem daha da parlak biçimde kurumsallaşacaktır. Bu doruğa Cumhurbaşkanı Erdoğan da katılacak. BRICS, Türkiye’nin gündemine daha fazla girecek. Yalnızca ekonomik değil, siyasi manada da tartışacağız.”