DOLAR
34,3554
EURO
37,2696
ALTIN
3.023,23
BIST
8.885,00
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak

Türkiye-Somali savunma tezkeresi Meclis’ten geçti; TSK Somali’de deniz yetki alanları dahil iki yıl görevlendirilecek

Türkiye-Somali savunma tezkeresi Meclis’ten geçti; TSK Somali’de deniz yetki alanları dahil iki yıl görevlendirilecek

Türkiye-Somali savunma tezkeresi Meclis’ten geçti; TSK Somali’de deniz yetki alanları dahil iki yıl görevlendirilecek
27.07.2024 19:00
1
A+
A-

TBMM Genel Heyeti’nde Türkiye ile Somali arasındaki savunma işbirliği mutabakatı çerçevesinde TSK’nın Somali’nin deniz yetki alanları dahil olmak üzere iki ülke tarafından ortaklaşa belirlenecek bölgelerinde 2 yıl mühletle görevlendirilmesine ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkeresi kabul edildi.

TBMM Genel Heyeti’nde Türkiye ile Somali arasındaki savunma işbirliği muahedesi çerçevesinde TSK’nın Somali’nin deniz yetki alanları dahil olmak üzere iki ülke tarafından ortaklaşa belirlenecek bölgelerinde 2 yıl müddetle görevlendirilmesine ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkeresi görüşüldü. CHP ve DEM Parti’nin ‘hayır’ oyu kullandığı tezkere kabul edildi. Tezkerede şu tabirler yer aldı:

“Somali, kökleri tarihten gelen yakın ilgilere sahip olduğumuz dost ve kardeş bir ülkedir. Hint Okyanusu’na ve Aden Körfezi’ne kıyısı bulunan stratejik pozisyondaki Somali’nin güvenliği ve istikrarı tüm bölge için ehemmiyet arz etmektedir.

Somali Federal Hükûmeti ülkesinin egemenliğini ve bağımsızlığını güçlendirmek, iç ve dış güvenliğini sağlamak ve ulusal bütünlüğünü temin edebilmek niyetiyle bir yandan savunma ve güvenlik kuvvetlerinin yeniden yapılandırma çalışmalarına devam ederken diğer yandan terörle mücadele operasyonlarını sürdürmektedir.

Ülkemiz 2011 yılından bugüne Somali Federal Hükûmetiyle iki ülke halkının yararına olacak şekilde, teşebbüsçü ve insani dış siyasetimiz çerçevesinde, siyasi, sosyal, ekonomik ve güvenlik alanlarında çok yönlü iş birliği tesis etmiştir. Ülkemizin Somali halkı nezdinde sahip olduğu prestij ve yıllar içerisinde ülkemize yönelik oluşan güven iş birliğimizin kesintisiz biçimde sürdürülmesine çok önemli bir etken olmuştur.

İki ülke arasında yürürlükte bulunan Askeri Alanda Eğitim, Teknik ve Bilimsel İşbirliği Çerçeve Muahedesi, Askeri Eğitim İşbirliği Muahedesi, Savunma Sanayi İşbirliği Mutabakatı ve Askeri Mali İşbirliği Mutabakatı kapsamında Somali’de güvenlik ve istikrarın sağlanmasına yönelik eğitim, yardım ve danışmanlık faaliyetlerimiz sürdürülmekte, Somali savunma ve güvenlik kuvvetlerinin yeniden yapılandırılması ve terörle mücadele edebilecek kapasiteye ulaşabilmesini teminen uluslararası toplumla birlikte on yılı aşkın müddettir destek sağlamaya devam edilmektedir.

Türk Silahlı Kuvvetleri deniz ögeleri, Denizde Seyir Güvenliğine Karşı Yasadışı Hareketlerin Önlenmesine Dair Kontrat ve 16 Aralık 2008 tarihli 1851 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu Kararı temelinde uluslararası toplumca Aden Körfezi, Somali açıkları (Somali Karasuları hariç), Arap Denizi ve mücavir bölgelerde yürütülen deniz haydutluğu ve silahlı soygun eylemleri ve denizde terörizmle mücadeleye ilişkin gayretleri Türkiye Büyük Millet Meclisi 2009 yılından bugüne verdiği ve son olarak 17 Ocak 2024 tarihli ve 1401 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Kararıyla süreyi bir yıl uzatılan izin çerçevesinde aktif bir şekilde destek vererek Somali açıklarında seyrüsefer emniyetinin sağlanmasında katkıda bulunmakta olup 2024 yılının Temmuz ayından itibaren bu maksada matuf faaliyet gösteren Birleşmiş Birleşik Görev Kuvveti-151’e (CTF-151) yedinci sefer komuta edecektir.

Yapılan bu faaliyetlerle bölgede seyreden Türk bayraklı ve Türkiye temaslı ticari gemilerin emniyetinin faal şekilde muhafaza edilmesi, anılan bölgelere yapılan insani yardım faaliyetlerine destek verilmesi, Türk Silahlı Kuvvetleri deniz ögelerinin harekât etkinliği ve bölgeye ilişkin deneyiminin artırılması, Birleşmiş Milletler sistemi içinde bölgesel ve global ölçekte oynadığımız rolün ve görünürlüğümüzün pekiştirilmesi sağlanmaktadır.

Somali savunma ve güvenlik kuvvetleri, çalışanı ve diğer kaynak karşısında kâfi potansiyele sahip olmasına karşın ekonomik zorluklar sebebiyle misyonlarını yerine getirmede istenen düzeye ulaşamamıştır. Somali Federal, Hükûmeti, terörle Mücadele ve güvenlik kuvvetleri ile diğer devlet kurumlarının kapasite teşebbüsünün bir sonraki etabına geçebilmek emeliyle, hâlihazırda ekonomik açıdan değerlendirilemeyen deniz yetki alanlarında denetimi sağlanmasını ve deniz kaynaklarının Somali ekonomisine kazandırılmasını hedeflemektedir. Bu hedef, 12 Aralık 2023 tarihinde New York’ta ülkemizin ortak evinde düzenlenen Somali’nin Güvenliği Konferansında kabul edilen ve Somali’nin güvenlik misyonunu yakın gelecekte tek başına üstlenmesine yönelik Somali Güvenlik Sektörü Kalkınma Planı’yla da uyumludur.

Bu maksatlara uygun şekilde Türkiye Cumhuriyeti ile Somali Federal Cumhuriyeti arasında 8 Şubat 2024 tarihinde Savunma ve Ekonomik İşbirliği Çerçeve Mutabakatı imzalanmıştır. Bahse mevzu anlaşma, iki ülke arasındaki bağlantıların geliştirilmesi ve benzer hedefle savunma iş birliğinin güçlendirilmesi, bu suretle Somali’nin ekonomik kaynaklarının daha aktif ve verimli şekilde kullanılmasına yönelik yapılacak faaliyetlerin ayrıntılarını kapsamakta olup her ülke tarafından da onaylanmıştır.

Müteakiben, Somali Federal Hükûmeti, Savunma ve Ekonomik İşbirliği Çerçeve Anlaşması’nda mutabık kalınan hedefler doğrultusunda terörizm, deniz haydutluğu, yasa dışı balıkçılık, her türlü kaçakçılık ve diğer tehditlere karşı Türkiye Cumhuriyeti’nde Silahlı Kuvvetlerimizin vereceği destek dâhil olmak üzere yardım talep etmiştir.

Bu prestijle, mezkûr mutabakatta mutabık kalınan emeller ile Somali’nin terörle uğraşına dair Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun 1 Aralık 2023 tarihli ve 2713 sayılı Karar’ı kapsamında, Somali’nin istikrar ve refahına yönelik bütüncül yaklaşımımız temelinde, Somali’nin ekonomik kaynaklarının korunmasına yardım edilerek kendi kaynaklarından faal bir şekilde istifade etmesi ve bu sayede savunma ve güvenlik kuvvetlerini ülkenin güvenliğini temin ve idame edecek düzeye getirmesi öngörülmektedir.

Somali’yle gerçekleştirilecek bu iş birliği sayesinde, Somali’nin ekonomik kaynaklarının teminat altına alınması ve dış ticaretimizde ile deniz taşımacılığımız açısından kilit kıymetteki bölgede istikrara ve güvenliğe katkıda bulunulması ve Somali’yle dostluğumuzun tahkim edilmesi, ayrıyeten uluslararası barış ve istikrarı tehlikeye düşüren ve ulusal menfaatlerimizi de olumsuz yönde etkileyebilen Aden Körfezi, Arap Denizi ve mücavir bölgelerdeki terörizm, deniz haydutluğu ve silahlı soygun hareketlerine karşı yürütülen eforlara ülkemizin takviyesinin pekiştirilmesi sağlanacaktır.

Bu mülahazalarla, hudut, şümul, miktar ve vakti Cumhurbaşkanlığınca takdir ve tayin olunacak şekilde, 2713 (2023) sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu Kararına ve uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerimize uygun bir biçimde, gerektiğinde üçüncü ülkeler ve uluslararası örgütlerle iş birliği imkânları da kullanılarak, Somali ile ülkemiz arasında akdedilen milletlerarası mutabakatların uygulanması kapsamında, Türk Silahlı Kuvvetleri ögelerinin, Somali’nin terörizm, deniz haydutluğu, yasa dışı balıkçılık, her türlü kaçakçılık ve tehditlere karşı güvenliğinin sağlanması faaliyetlerine destek verilmesi gayesiyle Somali’nin deniz yetki alanları dâhil olmak üzere iki ülke tarafından ortaklaşa belirlenecek bölgelerinde ve münhasıran tespit edilecek kurallarla görevlendirilmesi ve bununla ilgili gerekli düzenlemelerin Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek temellere göre yapılması için Anayasa’nın 92’nci hususu uyarınca iki yıl müddetle izin verilmesi konusunda gereğini bilgilerinize sunarım.”

Saadet Partisi Bursa Milletvekili Kani Torun, yaptığı konuşmaya, 11 yıl önce bugün Somali’deki Büyükelçiliğe yapılan hücumda hayatını kaybeden Sinan Yılmaz’ı anarak başladı. Konuşmasında Türkiye’nin neden Somali’de olduğunu anlatan Torun; şunları söyledi:

“Türkiye’nin Somali’deki faaliyetleri ana başlıklar olarak birincisi, insani yardım. İnsani yardımı da bildiğiniz o periyotta, 2011 yazında büyük bir bağış kampanyası düzenlendi, yaklaşık o günün sayılarıyla 550 milyon lira toplandı ve bu 350 milyon dolar ediyor. Bu 350 milyon dolarla o günkü yardım faaliyetleri organize edildi. Bilahare insani yardıma ilaveten kalkınma yardımları başlattık. Yeniden, dediğim, bütçe imkânlarıyla değil bağış paralarıyla yapıldı bunlar. O devirde yapılan kalkınma yardımlarıyla ulaştırma, eğitim ve sağlık alanlarında önemli yatırımlar oldu. Ben 2011 Ağustosunda ziyaretin derhal ardından Büyükelçi olarak atandım ve ilk başta yani Türkiye’nin olduğufakat öbür hiçbir ülkenin büyükelçiliğinin olmadığı bir devirde üç yıl bu bölgede faaliyet gösterdik

Burada emperyal bir şey görmemek gerekiyor zira Somali ile Türkiye’nin ilişkileri hakikaten bir kardeşlik ilgisi. Bu hususta Somali halkındaki Türkiye sevgisini yurt dışına bilhassa gidenler bilirler; Somali’ye gitmek kaide değil, Amerika’daki, İngiltere’deki, Avrupa’daki Somalililerde de bunu görebilirsiniz. Bu kardeşlik bağı sonucu Türkiye, buraya birtakım yatırımlarda bulundu. Bunun sonucunda Türkiye’nin de oraya ticaret manasında önemli yararı oldu ve şimdi 300 milyon doların üzerinde Türkiye’nin oraya ihracatı var, oradaki birtakım tesisleri, liman, havalimanı vesaire, Türk firmaları işletiyor. Bu bölgede, biliyorsunuz, doğal kaynaklar da varlıklı. Offshoreda petrol arama ruhsatları daha önce verilmişti kimi yabancı şirketlere. Bu offshore bölgesinde, şu bölgede, Mogadişu açıklarında 3 tane blokta, yakınlarda Türkiye’nin petrol çıkarması için bir anlaşma yapıldı Enerji Bakanlığımız ile Somali arasında, onun öncesinde bir de askerî anlaşma imzalandı. Somali kıyılarında, biliyorsunuz, uzun iç savaş bundan ötürü Somali’nin deniz kuvvetleri ortadan kalktığı için korsanlık çok gelişti, Somali’nin balık rezervini öteki ülkeler gelip kullanmaya başladılar ve bunu Somali engelleyemedi. Türkiye bu mevzuda da Somali’ye yardımcı olacak, belli bir ölçüsünü Türkiye almak üzere Somali’nin kıyılarının güvenliğinde Somali’ye insan kaynağı yetiştirilmesi ve ekipman konusunda destek olacak.

“Bu anlaşma ve askeri anlaşma Dışişleri Komitesi’nde görüşülmeli”

Son yapılan mutabakatla, 8 Şubat mutabakatıyla Somali ile bir askerî anlaşma yapıldı. Ben burada bugüne kadar Somali’yle ilgili yapılan bütün siyasetleri sonuna kadar destekledim. Zati işin içinde uzun zaman bulunduğum için biliyorum neler yapıldığını fakat burada sayın yetkililere, özellikle Bakanlığımıza ve Meclis’teki Kurula bu muahedenin getirilmesi konusunda talepte bulunuyorum zira bu mutabakatta ne olduğunu kimse bilmiyor. Bu muahedenin, askerî mutabakatın da bir an önce Dışişleri Komisyonumuz’da görüşülmesini bilhassa istirham ediyorum.”

 

 

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.