DOLAR
34,3386
EURO
36,5459
ALTIN
2.884,80
BIST
9.407,92
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak

BRICS: Katılan ülkeler Kazan’daki zirveden ne bekliyor?

BRICS: Katılan ülkeler Kazan’daki tepeden ne bekliyor?

BRICS: Katılan ülkeler Kazan’daki zirveden ne bekliyor?
24.10.2024 07:00
19
A+
A-

22 Ekim’de Rusya’nın Kazan kentinde başlayan BRICS Zirvesi, Ukrayna ile savaşın başlangıcından beri düzenlenen en büyük uluslararası etkinlik. Üye ülkelerin önderlerinin yanı sıra birliğe katılmayı düşünen ülkelerden temsilciler de doruğa katılıyor.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de tepeye katılan isimler arasında fakat bu katılım Ukrayna’nın tepkisini çekti. Rusya, ABD ve Avrupa’ya Moskova’yı yalnızlaştıramayacağını göstermeyi amaçlıyor.

zirveye katılan diğer ülkelerin Kremlin’inkinden bağımsız kendi gündemleri var. BBC gazetecileri, büyük güçlerin doruğa katılma emellerini anlattı.

Putin’in sembolik zaferi

Grigor Atanesian, BBC Rusça

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin için bu zirve Batı’ya ve kendi halkına dünyanın geri kalanından dışlanmadığını göstermek için bir fırsat.

Küresel Güney içerisindeki 30 ülkeden diplomatlar ve bakanlar da tepeye katılarak aynı fikirde olduklarını gösterdi.

Bu ülkelerin arasında Çin, Hindistan, İran, Türkiye, Güney Afrika’nın yanı sıra Mısır ve Etiyopya da var.

Rusya aynıi bu ülkelerden kimileri Batı’nın yaptırımlarıyla karşı karşıya olsa da aralarında Türkiye ABD’nin müttefiki ve NATO üyesi ülkeler de var.

Bu ülkelerin başkanlarının Rusya’yı ziyaret ederek Putin ile el sıkışmaktaki – yahut Narendra Modi’nin yaptığı benzeri ona sarılmaktaki – istekliliği, Moskova’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin Global Güney’in birçoklarında, Washington yahut Avrupa’nın genelinde olduğu uluslararası bir tehdit olarak algılanmadığını, sırf bölgesel bir çatışma olarak değerlendirildiğini gösteriyor.

ama Kremlin’e sembolik bir destek vermenin haricinde BRICS Tepesi’nden hangi somut sonuçların çıkacağı net değil.

ABD dolarının global hakimiyetine meydan okumak için alternatif para ünitelerinin kullanılması ve dolarizasyonun kaldırılmasıyla ilgili tüm konuşmalara karşın doruğun internet sitesinde iştirakçilere Mastercard yahut Visa kartları Rusya’da kullanılamadığı için nakit para getirmeleri hatırlatılıyor, “Rusya’nın çoğu bankasında yalnızca ABD doları yahut euro rubleye çevrilebilir” deniyor.

Çin BRICS’i dünya sistemini değiştirmek için bir araç olarak görüyor

Chen Yan, BBC Çince

Son olaylardan sonra Rusların, ne kadar yakın görünürse görünsün bilhassa güvenlik sıkıntılarında Çin’in Rusya’nın yanında yer almak istemediğini anlamaları zor değil.

Örneğin ABD’nin ısrarlı talepleri sonrası Çin, askeri hedeflerle kullanılabilecek malların Rusya’ya ihracatına sınırlama getirdi.

Ancak bahis Batı olduğunda Rusya ve Çin sıklıkla aynı çizgide yer alıyor, bunun en iyi örneği de BRICS grubu. Pekala Çin gerçekte ne istiyor?

2. Dünya Savaşı’nın bitişinden beri, dünya ufak ülkelerin haklarını ve insan haklarını garanti altına alan bir kurallar sistemi geliştirdi, bu sistem sıklıkla sarsılsa da, hala ayakta.

Çin’in son yarım yüzyıldaki süratli yükselişi bunun yerine çıkarlarına hizmet eden bir düzen arayışını da beraberinde getirdi.

Peki Çin nasıl bir dünya tertibi istiyor? Açıkça ifade etmek gerekirse, Şi Cinping dünya tertibini otoriter yöneticiler için daha uygun bir hale getirme hevesinde. Çin diğer ülkeleri kendine benzetme arayışında değil lakin insan hakları konusunda benzeyenstandartlara sahip olmayan hükümran devletlere daha az müdahale eden bir uluslararası sistem istiyor.

Basitçe söylemek gerekirse, Çin ‘öncelikle insan hakları’ değil, ‘öncelikle egemenlik’ anlayışının yerleşmesini istiyor.

Çin bunu nasıl mümkün kılabilir?

Çin’in planı fikirde olan ülkeleri mümkün olduğunca bir ortada toplamak. Pekin’in büyük ekonomik gücü ve insan haklarını çok da önemsememesi, ABD stili uluslararası sistemi benimsemeyen pek çok ülke tarafından olumlu karşılanıyor.

BRICS grubu bu ülkelerle bir araya gelmek için bir imkan haline geldi ve üye sayısı arttıkça bu niyeti daha da görünür oluyor.

Hindistan lider ve arabulucu olmak istiyor

Raghvendra Rao, BBC Hintçe

Bu yılın BRICS Zirvesi Hindistan açısından bilhassa çok önemli zira ülke kümenin iki aktif gücüne yakınlaşmış durumda: Çin ve Rusya

Başbakan Narendra Modi beş yıldır ilk defa Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile ikili görüşme gerçekleştiriyor.

Görüşme, Hindistan’ın Çin ile Himalayalar sonundaki 3400 kilometrelik Fiili Denetim Çizgisi’nde (LAC) devriye gezme konusunda anlaşma sağladığını duyurmasından günler sonra geliyor. Tartışmalı sınır bölgesi 2020’den beri iki ülke arasında münasebetlerin bozulmasında rol oynamıştı.

Modi-Şi görüşmesiyle Hindistan son dört yıldır Çin ile alakalarına gölge düşüren sınır tansiyonuna nokta koymayı umuyor.

Hindistan, Rusya-Ukrayna savaşında arabulucu olarak da kendini ortaya koyma arayışında.

Kazan’a indikten sonra Modi Rusya Devlet Başkanı Putin’e Hindistan’ın çatışmanın tahlili için elinden geleni yapmaya hazır olduğunu söyledi.

Modi’nin çatışmayla ilgili hem Putin hem de Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski ile görüşmesi ve yardım önermesi, Hindistan’ın çatışmanın tahlilinde daha büyük ve etkin bir rol üstlenmek istediğini gösteriyor.

Hindistan BRICS ülkeleri arasında stratejik ve ekonomik işbirliği için çabalarken kendini gelişmekte olan ülkeler arasında da lider durumunda pozisyonlandırmaya çalışıyor.

Hem Rusya hem de Batı’yla iyi ilişkiler kurarak ama iki tarafla da uzaklığını koruyarak dış siyasette bağımsızlığını sürdürmeyi istiyor.

Türkiye: BRICS AB’ye alternatif değil tamamlayıcı

Emre Temel, BBC Türkçe

Eylül ayında BRICS’e katılmak için müracaatta bulunan Türkiye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın başını çektiği büyük bir delegasyonla temsil ediliyor.

Zirve Türkiye için çok çok önemli zira Ankara BRICS üyeliğini tıkanan AB’ye katılım süreci üzerinden değerlendiriyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan zirvede bir araya geldi.

Yüz yüze görüşme öncesi açıklama yapan Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Türkiye’nin NATO üyesi olmasının, BRICS üyeliği önünde mahzur oluşturmadığını söyledi.

Türkiye, BRICS ile işbirliğinin Avrupa Birliği (AB) ile yürüttüğü gümrük birliği mutabakatına alternatif değil tamamlayıcı olduğunu vurguluyor.

Ankara, birçok farklı uluslararası örgüte katılım göstererek kendi ekonomik çıkarlarının peşinden gittiğini kaydediyor.

İran’ın kulağına beğenilen geliyor

Kayvan Hosseini, BBC Farsça

BRICS ile ilgili her şey İran’ın kulağına güzel geliyor.

Batılı olmayan iki nükleer gücün önderliğinde, Batı’nın hâkim olduğu dünya nizamına meydan okumayı hedefleyen jeostratejik bir blok, İran’ın dini önderinin vizyonuyla yakından örtüşüyor.

Aslında Ayetullah Ali Hamaney ABD’nin doların piyasalara hakimiyeti üzerinden geliştirdiği global hegemonyasını BRICS daha ortaya çıkmadan önce sorguluyordu.

İran’daki İslam rejimi idarede olduğu müddetin birçoklarında ABD’nin ve daha az ölçüde de olsa AB’nin ağır yaptırımları, varlıklarının dondurulması ve diğer ekonomik baskılarıyla karşı karşıya kaldı.

ABD dolarının global finans dünyasındaki merkezi rolü sebebiyle Amerikalılar işlem yapmasını zorlaştırarak İran’ın etrafında finansal bir duvar ördü.

BRICS global piyasaları ve serbest ticareti Batı’nın denetiminden çıkarmayı şimdilik başarmamış olsa da, İran Cumhurbaşkanı’nın masada oturuyor oluşu rejimin Batı ideolojisine karşı kazandığı bir zaferi sembolize ediyor.

Brezilya: Tesir alanını genişletiyor

Julia Brown, BBC

Brezilya birliğin kurucu ülkelerinden ve şu an kümedeki tek Latin Amerika ülkesi. 2024’te BRICS’e katılmayı planlayan Arjantin fikrini değiştirdi.

BRICS’in kuruluşundan beri kimi bahisler Brezilya’nın gündemindeydi, BM Güvenlik Kurulu’nun yeniden şekillendirilmesi… Brezilya Devlet Başkanı Lula’nın üçüncü görev dönemi başladığından beri Brezilya’nın dünyadaki tesir alanını genişletmek için diğer bahisler da hükümetin planlarında yer aldı.

Küresel Güney’de liderlik rolü üstlenmek çoğu zaman Lula’nın gündemindeydi ve buna ulaşmak için hükümetinin BRICS ve onun Yeni Kalkınma Bankası’na güvendiği anlaşılıyor. Bu emelle Brezilya’nın asıl amacı ABD dolarına olan global bağımlılığı azaltmak, iklim değişikliği tartışmalarına önderlik etmek ve uluslararası çatışmalarda arabulucu olmak.

Ancak 2024’te Brezilya Kazan’daki tepeye, yeni ülkelerin bloğa dahil edilmesi için temel gereklilikleri tanımlamak gibi daha somut bir amaçla katılıyor.

Brezilya hükümeti, yeni üyelerin daha istikrarlı coğrafik temsili ve mevcut BRICS üyeleriyle dostça ilişkiler için çabalıyor.

Bu çok önemli zira Brezilya Venezuela ve Nikaragua’nın ortak üye adaylığını veto edeceğini açıkladı. Lula’nın eski müttefikleri olan bu iki Latin Amerika ülkesiyle ilişkiler son devirde bozuldu.

Afrika: Yeni global kulüpte bir yer edinmek için bir şans

Bruno Garcez, BBC Afrika

Afrika BRICS’te üç ülkeyle temsil ediliyor: 2010’da katılan Güney Afrika ve 2024’te üye olan Mısır ve Etiyopya

Güney Afrika 2010’da BRICS’e katıldığında, kıtada bu çok önemli bir gelişme olarak değerlendirildi.

Dönemin dört üye ülkesine göre ekonomisi, nüfusu ve coğrafik büyüklüğü daha küçük olsa da, üyeliği sembolik olarak değerliydi – üyeliğinin 24 Aralık’ta resmen ilanı apartheid’ı yenen milletin bir Noel ikramı aldığı izlenimini yarattı.

Nispeten küçük bir ülke olmasına karşın kıtadaki en iyi altyapı sistemlerinden birine sahipti, minerallere erişim sağlıyordu ve ırkçılığa ve sömürgeciliğe karşı mücadeleyi içeren eşsiz bir tarihi vardı.

Bunun karşılığında Çin’in bankacılıktan madenciliğe farklı kesimlerde yatırım yapmasını umuyordu ve umduğu da oldu. Dünya sahnesinde de çok önemli yeni bir role sahip oldu.

Kıtadaki birtakım şahıslar iktisadının büyüklüğü düşünüldüğünde Nijerya’nın üyeliğinin daha mantıklı olacağı görüşündeydi. Bu durum kümenin genişlemesiyle çözülebilir.

Geçen yıl Afrika, BRICS’e iki yeni üye sağladı – Mısır ve Etiyopya. Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, ülkesinin üyeliğini “kapsayıcı ve müreffeh bir dünya nizamına katılma şansı” olarak değerlendirdi.

Ancak bu iki yeni üyeyle birlikte BRICS bir aile arbedesine da sahip doğdu. Etiyopya ve Mısır, Etiyopya’nın Nil Nehri’ndeki baraj projesi konusunda anlaşamıyor ve kıta içerisinde birbirine zıt olan ittifaklar oluşturdular.

İkili çekişmeler olsa bile BRICS’e katılım Afrika içerisinde ve dışarısında değerli bulunuyor.

Gelişmekte olan ekonomiler için BRICS üyesi olmak, ticaret ve ekonomik ilişkileri artırmak, daha ucuz kredi marjı elde etmek ve Batı sisteminin sorgulandığı bir periyotta uluslararası sahnede ilgi görmek için bir fırsat.

ETİKETLER: , , , ,
Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.