Britanya Başbakanı Sunak: Göçü kontrol etmek, AİHM’e üye olmaktan daha önemli

Britanya Başbakanı Rishi Sunak, göçü denetim etmenin “yabancı bir mahkemeye üye olmaktan” daha çok önemli olduğunu söyleyerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nden (AİHM) ayrılabileceklerini ima etti.

Başbakan Sunak verdiği röportajda, Ruanda siyasetinin engellenmesi halinde AİHM’den ayrılabileceklerini söyledi. Sunak açıklamasında, “Tüm planların AİHM dahil tüm uluslararası yükümlülüklerimizle uyumlu olduğuna inanıyorum, lakin sınır güvenliğini ve yasadışı göçü denetim edebilmemizin, yabancı bir mahkemeye üye olmaktan daha çok önemli olduğuna inanıyorum, zira bu, ülke olarak egemenliğimiz açısından temel önemdedir” dedi. 

Aralarında eski İçişleri Bakanı Suella Braverman‘ın da bulunduğu sağcı muhafazakar milletvekilleri, sığınmacıların Ruanda’ya sınır dışı edilmesini önleyebileceği kaygısıyla daha önce İngiltere’nin AİHM’den ayrılması yönünde baskı yapmıştı.

Başbakan Sunak daha evvelce buna aynı davetlere direnmişti fakat son açıklamasında Ruanda planını uygulamak için gerekirse Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin buyruklarına karşı gelmeye hazır olacağını söyledi.

Ruanda planı nedir?

İngiliz hükümeti, Nisan 2022’de hazırlanan “Ruanda Planı” kapsamında, sistemsiz göçmenleri ve ülkeye yasa dışı yollarla girip sığınma talebinde bulunanları, Ruanda’ya gönderme hedefini açıklamıştı.

AİHM ilk Ruanda uçağını durdurmuştu

Söz konusu kararın akabinde Haziran 2022’de Ruanda’ya 7 kişiyi taşıyan ilk uçuş ise Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararıyla durdurulmuştu. Bunun üzerine, İçişleri Bakanlığı, Yüksek Mahkeme’de yeni bir dava açmış, mahkeme de 19 Aralık 2022’de Ruanda uçuşunun yasal olduğuna karar vermişti.

Mahkeme, temyiz yolunu da açık tutmuş, insan hakları savunucularının bu mahkemede açtığı dava sonucu 29 Haziran’da Ruanda planının kanunlara uygun olmadığına karar verilmişti.

Hükümet ise Temyiz Mahkemesi’nin kararını Yüksek Mahkeme’ye taşımış, Yüksek Mahkeme de 15 Kasım’daki kararında Ruanda’ya gönderilecek bireyleri bu ülkede kötü muameleye maruz kalma ve kendi ülkelerine gönderilme riskler bulunduğunu ifade ederek planın yasaya uygun olmadığını açıklamıştı.

Britanya’da Yüksek Mahkeme’nin, Kasım 2023’te Ruanda planını maddelere aykırı bulmasının akabinde hükümetin hazırladığı Ruanda’nın Güvenliği Yasa Tasarısı (yeni Ruanda planı) aralıkta parlamentoya gelmişti. Söz konusu tasarı, 17 Aralık’ta Avam Kamarası’ndaki üçüncü okumada 276 “Hayır” oyuna karşı 320 “Evet” oyuyla kabul edilmiş ve Lordlar Kamarası’na gönderilmişti.

Lordlar Kamarası’nın onaylaması halinde tasarı, Britanya Kralı 3. Charles’ın onayına sunulacak. Lordlar, tasarıyı yeniden görüşülmek üzere Avam Kamarası’na da gönderebilecek.