İran: Çatışma ABD’nin çöküşü anlamına gelir

İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Siyaset Komitesi üyesi Abolfazl Zohrevand, İran-ABD görüşmelerinin ikinci çeşidi öncesinde yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump‘ın Umman’da iki ülke arasında yapılacak görüşmeler öncesinde yaptığı açıklamalara işaret ederek, Beyaz Saray’ın Maskat’taki toplantı sırasında tavır değiştirmesinin dikkat cazibeli olduğunu söyledi.

Zohrevand, “İran ile çatışma ABD’nin çöküşü manasına gelir. Maskat görüşmeleri öncesinde ‘yaygara’ koparan ve İran’ı tehdit eden Trump, Umman toplantısında tavrını büyük ölçüde değiştirdi. ABD Lideri’nin Orta Doğu özel temsilcisi Steve Whitkoff da ABD’nin İran’a esneklik gösterebilmesinden çok şad oldu” dedi.

Zohrevand, Whitkoff’un ikinci tur görüşmelere ‘daha net bir gündemle’ geleceğini düşündüğünü ifade ederek, ABD tarafının ‘İran’ın atom faaliyetlerinin askeri gelişmeye yönelmemesi’ konusunda güven arttırıcı bir teklif getirmesini beklediğini, çünkü bu teklifin hem uygulanabilir olması hem de İslam Cumhuriyeti’nin belirlediği ‘kırmızı çizgileri’ aşmaması gerektiğini kaydetti.

Mart ayı başında, ABD Başkanı Donald Trump, İran’ın Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney‘e bir mektup göndererek, İran’ın nükleer programı konusunda Tahran ile bir anlaşma yapmayı tercih edeceğini belirtmiş, aksi takdirde askeri bir karşılık verme tehdidinde bulunmuştu.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ise, Tahran’ın karşılık mektubunda ABD’nin nükleer program konusunda direkt görüşmeleri reddettiğini ve müzakere penceresinin sırf üçüncü ülkelerin arabuluculuğuyla açılabileceğini ifade etmişti.

Umman’ın başşehri 12 Nisan’da ABD Başkanlık Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Whitkoff ile İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi arasındaki dolaylı görüşmelere ev sahipliği yapmıştı. ABD önderinin özel temsilcisi görüşmelerin olumlu ve yapan geçtiğini ifade etmişti.

Görüşmelerin atmosferini yapan ve sakin olarak nitelendiren Arakçi, Umman Dışişleri Bakanı Badr al-Busaidi‘ye İran ve Amerikan heyetleri arasındaki görüş alışverişinde gösterdiği gayretlerden ötürü teşekkür etti ve İslam Cumhuriyeti ile ABD arasındaki ikinci tur görüşmelerin 19 Nisan’da yapılacağını duyurmuştu.

2015 yılında İngiltere, Çin, Fransa, Almanya, Rusya, ABD ve İran, İran’ın nükleer programının engellenmesi karşılığında yaptırımların kaldırılmasını içeren bir nükleer muahedeye varmıştı. ABD, Başkan Trump’ın evvelki döneminde Mayıs 2018’de Ortak Kapsamlı Eylem Planı’ndan çekilmiş ve Tahran’a yönelik yaptırımları yeniden uygulamaya koymuştu.

Buna karşılık İran, anlaşma kapsamındaki taahhütlerini etaplı olarak azalttığını, diğer konuların yanı sıra nükleer araştırma ve uranyum zenginleştirme düzeyleri üzerindeki kısıtlamalardan vazgeçtiğini açıklamıştı.