İnflamatuar bağırsak hastalığı: İngiliz araştırmacılar hastalığın başlıca nedenlerinden birini buldu

James Gallagher / Sağlık ve Bilim Muhabiri

İngiliz bilim insanları İnflamatuar bağırsak hastalığının (İBH) en önemli nedenlerinden birini buldu.

Uzmanlar, İBH hastalarının % 95’inin DNA’sında zayıp bir nokta tespit etti.

Bu zayıf nokta kimi bağışıklık hücrelerinin denetimden çıkmasına ve bağırsaklarda aşırı enflamasyona neden olmasına (iltihaplanma) yol açıyor.

Araştırma ekibi, mevcut ilaçların laboratuvar denemelerinde hastalığı gerilettiğini gördü ve şu anda insanlar üzerinde denemeler yapılması amaçlanıyor.

Crohn hastalığı ve ülseratif kolit (inflamasyona bağlı olarak kolon mukozasında ülser oluşması) İBH’nin en sık görülen çeşitlerinden.

Hastalık sıklıkla genç yaşlarda başlıyor.

27 yaşındaki Lauren Golightly, ilk belirtilerini 16 yaşındayken gösterdi. Mide krampları ve dışkısında kan vardı.

Ancak belirtilerin ağır geçen gece hayatından kaynaklandğını düşündü ve 21 yaşındayken apandisit ameliyatı olduğunda, hekimler Crohn hastalığını teşhis ettiler.

Üç yıl önce, bağırsaklarının bir kısmının “çalışmasının durması” üzerine, acil bir ostomi süreci (vücudun muhakkak bir organının ya da kısmının dış yüzeye açıldığı, cerrahi ile oluşturulan yapay bir deliktir) olması gerekti.

Golightly’nin geçirdiği ameliyatlar nedeniyle hala “çok ölçüde ağrı kesici” alması gerekiyor.

“Yaşamayı arzuladığım hayat bu değildi” diyor.

Ters giden ne?

Bağışıklık sisteminin İBH’de büyük rol oynayan bir kısmı makrofaj ismi verilen akyuvar hücreleri.

Bu hücreler, bağırsakların dış yüzeyine saldırıp, sitokin isimli bir kimyasal salgılıyor ve bu da büyük bir inflamasyona yol açıyor.

İnflamasyon, bedenin enfeksiyonlara karşı gösterdiği doğal bir tepki. Fakat çok fazlası sağlık açısından yıkıcı sonuçlara yol açabiliyor.

Francis Crick Enstitüsü ve University College London’dan bir grup araştırmacı, İBH’nin nedenini bulabilmek için derin bir genetik tahlil gerçekleştirdi.

DNA’nın bir kısmının makrofajın yol açtığı enflamasyonun “başlıca düzenleyicisi” olduğunu keşfettiler.

Francis Crick Enstitüsü’nden Dr. James Lee “Piramidin tam zirvesinde oturuyor” diyor.

Makrofajın saldığı inflamatuar kimyasalların mahiyetini bu gen denetim ediyor ve kimi insanlar, aşırı tepki göstermesine yol açan versiyonuyla dünyaya geliyor.

Hastalık ortadan kaldırılabilir mi?

Bilim dergisi Nature’da yayımlanan araştırmada yapılan deneyler, kanser öteki hastalıklar için onaylanmış mevcut ilaçların bu aşını enflamasyonu sakinleştirebileceğini gösterdi.

Deneyler İBH hastalarından alınan örnekler üzerinde yapıldı.

Dr. Lee “Neyin, neden aykırı gittiğini bulmakla kalmadık, bu hastalıkları tedavi etmenin potansiyel yeni metotlarını bulduk” diyor.

Ancak çabucak yeni bir İBH tedavisi olmayacak.

İlaçlar esasen onaylanmış olduğundan araştırmacılar bir adım önde. Fakat bedende öbür yan tesirlere yol açmamak için yalnızca makrofajları hedef almanın bir prosedürünü bulmaları gerekiyor.

Ayrıca bu ilaçların tam olarak İBH’yi sakinleştirmek için ayarlanması gerekiyor. Böylelikle, hastalıkla savaşan iyi inflamasyonu engelleyerek hastanın enfeksiyonlara açık hale gelmesini engellemeyi amaçlıyorlar.

Klinik deneylere beş yıl içinde başlanması bekleniyor.

Ancak genetik yatkınlık sorunun bir kısmı. İBH’nin tetiklenmesinde beslenmenin ve antibiyotik kullanımının da rol oynadığı düşünülüyor.

İBH’nin belirtileri

• ishal
• mide ağrısı yahut krampları
• dışkıda kan
• arkada kanama
• yorgunluk
• kilo vermek

Bazı belirtileri aynı olsa da hastalık husursuz bağırsak sendromundan farklı. İBH teşhisi yalnızca bağırsakta inflamasyon tespit edildiğinde konuluyor.