Oropouche virüsü nedir ve nasıl tedavi edilir?

Tembel hayvan ateşi olarak da bilinen virüse dair ilk hadiseler Haziran ve Temmuz aylarında Avrupa’da da görüldü.

Bu aylarda İspanya, İtalya ve Almanya’da görülen 19 hadisenin Küba ve Brezilya’ya seyahat eden şahıslar olduğu ifade edildi.

Brezilya’da Temmuz ayı sonunda ülkenin kuzeydoğusunda yer alan Bahia eyaletinden iki genç bayanın Oropouche nedeniyle hayatını kaybettiği açıklanmıştı.

Küba da virüsün neden olduğu ilk salgını kayda geçirdi.

Oropouche virüsü, sivrisinek ve küçük sineklerin ısırıklarıyla yayılıyor.

Oropouche, yaygın olarak Culicoides paraensis isimli minik sinek çeşidi tarafından bulaştırılan bir virüs.

Bu sinek çeşidi, Amerika’nın geniş bölgelerinde bol ölçüde yer alıyor.

Kaç vaka kaydedildi?

İlk olaylar, 1955 yılında Karayipler’de bulunan Trinidad ve Tobago’daki Vega de Oropouche köyünde kaydedildi.

Virüs de ismini bu köyden aldı.

Son altmış yılda, araştırmacılar Brezilya’da bu virüsün neden olduğu hastalığın 500 binden fazla şahısta görüldüğünü tahmin ediyor.

Ancak bu sayının düşük bir tahmin olduğu kabul ediliyor.

Bu yıl Brezilya’da yaklaşık 10 bin vaka kaydedildi; bu sayı 2023’te 800 olarak kayıtlara geçmişti.

Bu hadiselerin çoğu, Oropouche’un endemik olarak kabul edildiği Amazon bölgesinde gerçekleşti.

Brezilya dışında son yıllarda Oropouche virüsü, Peru, Kolombiya, Ekvador, Arjantin, Fransız Guyanası, Panama, Trinidad ve Tobago, Bolivya ve Küba’da da bir halk sağlığı sorunu haline geldi.

Oropouche nasıl bulaşıyor?

Virüs, enfekte bir şahıstan diğerlerine böcek ısırıkları yoluyla geçiyor.

Cilt teması ya da hava yoluyla bulaştığına dair şimdi bir ispat yok.

Ancak Brezilya Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan bir raporda virüsün gebe bayanlardan bebeklerine geçebileceğine dair ispatlar olduğu belirtildi.

Oropouche virüsünün gebelikler ve doğmamış çocuklar üzerindeki tesirleri hala araştırılıyor.

Bu virüsün insanlarda daha çok görülmesinin nedenlerinin kentleşme, ormansızlaşma ve iklim değişikliğinin olduğu düşünülüyor.

Oropouche ayrıyeten maymunlar primatlar ve tembel hayvanlarda da görülüyor.

Bilim insanları, kimi kuşları da etkileyebileceğinden şüpheleniyor.

Oropouche virüsünün belirtileri nedir?

Oropouche, enfekte olan insanlarda gripi bir hastalığa neden oluyor, sivrisineklerle yayılan ve şiddetli grip semptomlara neden olan viral dang hummasına benzetilebilir.

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre belirtiler şöyle:

Bu belirtiler ekseriyetle beş ila yedi gün arasında sürüyor.

Ancak Amerikan Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi’ne göre (CDC) hastaların % 60’ında belirtiler birkaç gün ya da haftalar sonra yeniden ortaya çıkabiliyor.

Oropouche virüsü ne kadar ölümcül?

25 Temmuz’da Brezilyalı yetkililer, Oropouche virüsünden ilk ölümlerin yaşandığını kaydetti.

İkisinin de evvelce sağlık sorunu olmayan yirmili yaşlarındaki bayanlar olduğu belirtildi.

Brezilya Sağlık Bakanlığı, virüsün anne karnındaki bebeklerde beyin kusurlarıyla da alakalı olabileceği konusunda ikazda bulundu.

Virüsün bulaştığı annelerden çocuğu olan dört bebekte, genelde Zika virüsü ile ilişkilendirilen, bebeğin beyninin gelişimini durdurması, bu yüzden başının küçük olması manasına gelen mikrosefali olayı görüldü.

Bir can kaybı doğum hadisesinin da Oropouche ile bağlantılı olduğu düşünülüyor.

Ancak bu bu husus ile ilgili daha çok araştırmanın yapılması gerekiyor.

Oropouche virüsünün neden olduğu diğer muhtemel önemli meseleler arasında, beyin ve omuriliği çevreleyen zarların iltihaplanmasıyla oluşan beyin iltihabı ve menenjit yer alıyor.

Ancak iki vefatın kaydedilmesi beklenmiyordu. Daha önce gerçekleşen ölümlerin gözden kaçırılması yahut dang humması ile karıştırılması ihtimalleri üzerinde duruluyor.

Tedavisi nasıl?

Oropouche’un bir tedavisi yok.

Akademik tıp dergisi The Lancet Microbe’de yayımlanan bir makale, Oropouche salgınlarını “küresel sağlık için yeni bir tehdit” olarak sınıflandırıyor ve yeni tedaviler için kâfi araştırma yapılmadığını vurguluyor.

Brezilya Sağlık Bakanlığı, “hastaların dinlenmesi, semptomatik tedavi ve tıbbi izlenim yapılması gerektiğini” belirtiyor.

Doktorlar, ateş, ağrı ve bulantı gibi belirtileri hafifletmek için makul ilaçlar verebiliyor.

Enfekte olanların böcek kovucu unsurları kullanması, virüsün diğerlerine yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir.

Oropouche nasıl önlenebilir?

Oropouche’a karşı esirgeyici bir aşı yok.

İnsanların kendilerini Oropouche’tan koruyabilmelerinin en iyi yolu, sinek ve sivrisinek ısırıklarından kaçınmak.

– Uzmanlara göre aşağıdaki gözetici önlemler alınabilir:

– Sivrisineklerin, bilhassa sineklerin ağır olduğu bölgelerden kaçınmak

– Kapı ve pencerelere ince örgüler takmak

– Isırıkları önlemek için bedenin büyük kısmını kaplayan giysiler giymek

– Açıkta kalan cilde böcek kovucu sürmek

– Ev ve etrafını temiz tutmak, bilhassa bitki ya da hayvan bulunan dış yerleri temiz tutmak

– Böceklerin üreyebileceği dingin su ve can kaybı bitki örtüsü bulunan alanları boşaltmak

Deltametrin ve N,N-dietil-meta-toluamid (DEET)i muhakkak böcek öldürücülerin hastalığı taşıyan cinslerin denetiminde tesirli olduğunu kanıtlandı.

Ormansızlaşma ve iklim değişikliği, Oropouche’un daha geniş bir alanda yayılma riskini artırıyor.